8 / 3 - 3 ولایت
8 / 3 3ولایتالمستدرک علی الصحیحین به نقل از زید بن ارقم :چون پیامبر خدا صلی الله علیه و آله از حَجّه الوداع باز گشت و در غدیر خُم فرود آمد ، دستور داد زیر درخت ها را از خار و خاشاک جارو کردند... . سپس فرمود : «همانا خداوند ، مولای من است و من ولیّ هر مؤمنی هستم» . آن گاه دست علی علیه السلام را گرفت و فرمود : «هر که من ولیّ اویم ، این، ولیّ اوست . بار خدایا! دوستدار او را دوست بدار و دشمنش را دشمن» .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر که دوست دارد چون من زندگی کند و مانند من بمیرد و به همان بهشتی که پروردگارم مرا وعده داده است ، وارد شود ، پس باید ولایت علی بن ابی طالب و وارثان پاک او را که پس از من، امامان هدایتگر و چراغ های تاریکی ها هستند، بپذیرد ؛ زیرا آنان هرگز شما را از راه راست به کج راهه گم راهی نمی کشانند .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر که می خواهد چون من زندگی کند و مانند من بمیرد و به بهشت برینی که پروردگارم ، خدای یکتا با دست [قدرت ]خود ، آن را نشانده است، وارد شود ، باید ولایت علی بن ابی طالب را بپذیرد و با دوست او دوستی کند و با دشمنش دشمنی ورزد و در برابر اوصیای پس از او، گردن نهد ؛ زیرا آنان عترت من و از گوشت و خون من هستند . خداوند، فهم و دانش مرا به آنان عطا نموده است . به خدا شِکوه می کنم از دست امّتم که فضیلت ایشان را منکر می شوند و حرمت خویشاوندی مرا با آنان نگه نمی دارند . به خدا سوگند که اینان دو فرزند مرا می کشند! (1) خدا شفاعتم را شامل حال آنان نکند!
.
1- .در متن عربی، «اِبنی (فرزند من)» آمده است، که مقصود، امام حسین علیه السلام است. همین واژه، «اِبنَیَّ (دو فرزندم)» نیز خوانده می شود که در این صورت، اشاره به امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام است.
ص: 354
عنه صلی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ علیه السلام :مَن سَرَّهُ أن یَلقَی اللّهَ عز و جل آمِنا مُطَهَّرا لا یَحزُنُهُ الفَزَعُ الأَکبَرُ فَلیَتَوَلَّکَ ، وَلیَتَوَلَّ بَنیکَ الحَسَنَ وَالحُسَینَ ، وعَلِیَّ بنَ الحُسَینِ ، ومُحَمَّدَ بنَ عَلِیٍّ ، وجَعفَرَ بنَ مُحَمَّدٍ ، وموسَی بنَ جَعفَرٍ ، وعَلِیَّ بنَ موسی ، ومُحَمَّدا ، وعَلِیّا ، وَالحَسَنَ ، ثُمَّ المَهدِیَّ وهُوَ خاتَمُهُم . (1)
عنه صلی الله علیه و آله فِی الأَئِمَّهِ علیهم السلام :یَابنَ عَبّاسٍ ، وَلایَتُهُم وَلایتی ووَلایَتی وَلایَهُ اللّهِ ، وحَربُهُم حَربی وحَربی حَربُ اللّهِ (2) ، وسِلمُهُم سِلمی وسِلمی سِلمُ اللّهِ . (3)
عنه صلی الله علیه و آله :وَلایَتی ووَلایَهُ أهلِ بَیتی أمانٌ مِنَ النّارِ . (4)
عنه صلی الله علیه و آله :ما بالُ أقوامٍ إذا ذُکِرَ عِندَهُم آلُ إبراهیمَ فَرِحوا وَاستَبشَروا ، وإذا ذُکِرَ عِندَهُم آلُ مُحَمَّدٍ علیه السلام اِشمَأَزَّت قُلوبُهُم ؟! وَالَّذی نَفسُ مُحَمَّدٍ بِیَدِهِ ، لَو أنَّ عَبدا جاءَ یَومَ القِیامَهِ بِعَمَلِ سَبعینَ نَبِیّا ما قَبِلَ اللّهُ ذلِکَ مِنهُ حَتّی یَلقاهُ بِوَلایَتی ووَلایَهِ أهلِ بَیتی . (5)
.
1- .الغیبه للطوسی : ص 136 ح 100 ، المناقب لابن شهرآشوب : ج 1 ص 293 کلاهما عن عیسی بن أحمد بن عیسی بن المنصور عن الإمام العسکریّ عن آبائه علیهم السلام ، الصراط المستقیم : ج 2 ص 151 وفیه «قائمهم» بدل «خاتمهم» ، الدرّ النظیم : ص 796 عن أحمد بن عیسی عن المنصور عن الإمام العسکریّ عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، بحار الأنوار : ج 36 ص 258 ح 77 .
2- .وفی نسخه «حزبهم حزبی وحزبی حزب اللّه » .
3- .کفایه الأثر : ص 18 عن ابن عبّاس ، بحار الأنوار : ج 36 ص 286 ح 107 .
4- .الأمالی للصدوق : ص 560 ح 750 ، بشاره المصطفی : ص 176 بزیاده «براءه و» بعد «أهل بیتی» وکلاهما عن ابن عبّاس ، بحار الأنوار : ج 27 ص 88 ح 35 .
5- .الأمالی للطوسی : ص 140 ح 229 ، بشاره المصطفی : ص 81 و 133 ، الاُصول الستّه عشر : ص 332 ح 552 کلّها عن یونس بن حبّاب عن الإمام زین العابدین علیه السلام ، کشف الغمّه : ج 2 ص 10 عن الإمام زین العابدین علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله ، بحار الأنوار : ج 23 ص 221 ح 23 .
ص: 355
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام :هر که خوش حال می شود که خدای عز و جل را ایمن و پاک دیدار کند و از آن وحشت بزرگ (قیامت)، اندوهی به دل راه ندهد ، باید ولایت تو و ولایت دو فرزندت حسن و حسین و علی بن الحسین و محمّد بن علی و جعفر بن محمّد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمّد و علی و حسن و سرانجام ، مهدی را که آخرین آنهاست ، بپذیرد .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در باره امامان علیهم السلام :ای پسر عبّاس! ولایت آنان، ولایت من است و ولایت من، ولایت خداست . جنگ با آنان، جنگ با من است و جنگ با من، جنگ با خدا . آشتی با آنان، آشتی با من است و آشتی با من، آشتی بودن با خداست .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ولایت من و ولایت اهل بیت من ، مایه ایمنی از آتش دوزخ است .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :عدّه ای را چه می شود که هر گاه در حضور آنان از خاندان ابراهیم یاد می شود ، خوش حال و شادمان می شوند ؛ امّا هر زمان که نزد آنان از خاندان محمّد صلی الله علیه و آله نام برده می شود ، ناراحت می شوند؟! سوگند به آن که جان محمّد در دست اوست ، اگر در روز قیامت ، بنده ای با عملِ هفتاد پیامبر حاضر شود ، خداوند، آنها را از او نپذیرد ، مگر این که با ولایت من و ولایت اهل بیتم خدا را دیدار کند .
.
ص: 356
الإمام علیّ علیه السلام :لا یُقاسُ بِآلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله مِن هذِهِ الاُمَّهِ أحَدٌ ، ولا یُسَوّی بِهِم مَن جَرَت نِعمَتُهُم عَلَیهِ أبَدا ، هُم أساسُ الدّینِ ، وعِمادُ الیَقینِ ، إلَیهِم یَفیءُ الغالی ، وبِهِم یَلحَقُ التّالی ، ولَهُم خَصائِصُ حَقِّ الوَلایَهِ ، وفیهِمُ الوَصِیَّهُ وَالوِراثَهُ . (1)
عنه علیه السلام :لَنا عَلَی النّاسِ حَقُّ الطّاعَهِ وَالوَلایَهِ ، ولَهُم مِنَ اللّهِ سُبحانَهُ حُسنُ الجَزاءِ. (2)
الإمام الباقر علیه السلام :بُنِیَ الإِسلامُ عَلی خَمسِ دَعائِمَ : إقامِ الصَّلاهِ ، وإیتاءِ الزَّکاهِ ، وصَومِ شَهرِ رَمَضانَ ، وحَجِّ البَیتِ الحَرامِ ، وَالوَلایَهِ لَنا أهلَ البَیتِ . (3)
عنه علیه السلام :إنَّ اللّهَ جَلَّ وعَزَّ طَهَّرَ أهلَ بَیتِ نَبِیِّهِ علیهم السلام وسَأَلَهُم (4) أجرَ المَوَدَّهِ ، وأجری لَهُمُ الوَلایَهَ ، وجَعَلَهُم أوصِیاءَهُ وأحِبّاءَهُ ثابِتَهً بَعدَهُ (5) فی اُمَّتِهِ ، فَاعتَبِروا یا أیُّهَا النّاسُ فیما قُلتُ ، حَیثُ وَضَعَ اللّهُ عز و جل وَلایَتَهُ وطاعَتَهُ ومَوَدَّتَهُ وَاستِنباطَ عِلمِهِ وحُجَجَهُ ، فَإِیّاهُ فَتَقَبَّلوا ، وبِهِ فَاستَمسِکوا ، تَنجوا بِهِ وتَکونُ لَکُم الحُجَّهُ یَومَ القِیامَهِ ، وطَریقُ رَبِّکُم جَلَّ وعَزَّ ، ولا تَصِلُ وَلایَهٌ إلَی اللّهِ عز و جل إلّا بِهِم ، فَمَن فَعَلَ ذلِکَ کانَ حَقّا عَلَی اللّهِ أن یُکرِمَهُ ولا یُعَذِّبَهُ ، ومَن یَأتِ اللّهَ عز و جل بِغَیرِ ما أمَرَهُ کانَ حَقّا عَلَی اللّهِ عز و جل أن یُذِلَّهُ وأن یُعَذِّبَهُ . (6)
.
1- .نهج البلاغه : الخطبه 2 ، المسترشد : ص 399 ح 133 نحوه ، بحار الأنوار : ج 23 ص 117 ح 32 .
2- .غرر الحکم : ج 5 ص 129 ح 7628 ، عیون الحکم والمواعظ : ص 420 ح 7113 .
3- .الأمالی للمفید : ص 353 ح 4 ، الکافی : ج 2 ص 18 ح 1 نحوه ، الخصال : ص 278 ح 21 ، بشاره المصطفی : ص 69 کلّها عن أبی حمزه الثمالیّ ، تهذیب الأحکام : ج 4 ص 151 ح 418 عن زراره نحوه ، بحار الأنوار : ج 68 ص 376 ح 21 .
4- .فی بحار الأنوار نقلاً عن الکافی : «وجَعَلَ لَهُم أجَر . . .» وهو الأنسب .
5- .فی بحار الأنوار نقلاً عن الکافی : «وأحِبّاءَهُ وأئِمَّتَهُ فی اُمَّتِهِ . .» وهو الأنسب .
6- .الکافی : ج 8 ص 120 ح 92 ، کمال الدین : ص 219 ح 2 نحوه وکلاهما عن أبی حمزه ، بحار الأنوار : ج 11 ص 50 ح 49 .
ص: 357
امام علی علیه السلام :از این امّت، کسی با خاندان محمّد صلی الله علیه و آله سنجیده نمی شود و کسانی که از نعمت آنان برخوردار بودند ، با آنها برابر نیستند . آنان (خاندان محمّد) بنیاد دین و تکیه گاه یقین اند . تند رونده ، به سوی ایشان بر می گردد و وا پس مانده ، به آنان ملحق می شود . ویژگی های حقّ ولایت [و امامت]، در آنهاست و بس ، و وصیّت و وراثت، منحصر به آنان است .
امام علی علیه السلام :ما را بر عهده مردم ، حقّ فرمانبری و ولایت است و برای این کار ، از خداوند سبحان، پاداش نیک خواهند گرفت .
امام باقر علیه السلام :اسلام بر پنج پایه استوار شده است : نماز خواندن ، زکات دادن ، گرفتن روزه ماه رمضان ، گزاردن حجّ خانه خدا و پذیرشِ ولایت ما اهل بیت .
امام باقر علیه السلام :خداوند عز و جل، اهل بیت پیامبر خود را پاک گردانید و مزد رسالت را دوستی با ایشان قرار داد و ولایت را برای آنان مقرّر داشت و ایشان را اوصیا و دوستان او قرار داد که پس از وی در میان امّتش پایدارند . پس ای مردم در آنچه گفتم ، بیندیشید که خداوند عز و جل، ولایت و طاعت و دوستی خود را در او نهاده و وی را استنباط کننده علمش و حجّت هایش گردانیده است . بنا بر این ، فقط او را بپذیرید و تنها به او تمسّک جویید تا به واسطه او نجات یابید و در روز قیامت ، حجّت داشته باشید . راه پروردگارتان عز و جل ، جز به واسطه آنان پیموده نمی شود و هیچ ولایتی جز به واسطه آنان به خدای عز و جل نمی پیوندد . هر که چنین کند ، بر خداوند است که او را گرامی بدارد و عذابش نکند و هر که با چیزی جز آنچه خداوند عز و جلبدان فرمان داده ، بر او وارد شود ، بر خدای عز و جل است که او را خوار گرداند و عذابش کند .
.
ص: 358
الکافی عن أبی حمزه :قالَ لی أبو جَعفَرٍ علیه السلام : إنَّما یَعبُدُ اللّهَ مَن یَعرِفُ اللّهَ ، فَأَمّا مَن لا یَعرِفُ اللّهَ فَإِنَّما یَعبُدُهُ هکَذا ضَلالاً . قُلتُ : جُعِلتُ فِداکَ ، فَما مَعرِفَهُ اللّهِ ؟ قالَ : تَصدیقُ اللّهِ عز و جل ، وتَصدیقُ رَسولِهِ صلی الله علیه و آله ، ومُوالاهُ عَلِیٍّ علیه السلام ، وَالاِئتمامُ بِهِ وبِأَئِمَّهِ الهُدی علیهم السلام ، وَالبَراءَهُ إلَی اللّهِ عز و جل مِن عَدُوِّهِم ، هکَذا یُعرَفُ اللّهُ عز و جل . (1)
الإمام الباقر علیه السلام :مَن دَخَلَ فی وَلایَهِ آلِ مُحَمَّدٍ دَخَلَ الجَنَّهَ ، ومَن دَخَلَ فی وَلایَهِ عَدُوِّهِم دَخَلَ النّارَ . (2)
الکافی عن محمّد بن علیّ الحلبیّ عن الإمام الصّادق علیه السلام فی قَولِهِ عز و جل : «رَّبِّ اغْفِرْ لِی وَ لِوَالِدَیَّ وَ لِمَن دَخَلَ بَیْتِیَ مُؤْمِنًا» (3) :یَعنِی الوَلایَهَ ، مَن دَخَلَ فِی الوَلایَهِ دَخَلَ فی بَیتِ الأَنبِیاءِ علیهم السلام . وقَولِهِ : «إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا» (4) یَعنِی الأَئِمَّهَ علیهم السلام ووَلایَتَهُم ، مَن دَخَلَ فیها دَخَلَ فی بَیتِ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله . (5)
الإمام الصادق علیه السلام :إنَّ اللّهَ جَعَلَ وَلایَتَنا أهلَ البَیتِ قُطبَ القُرآنِ ، وقُطبَ جَمیعِ الکُتُبِ ، عَلَیها یَستَدیرُ مُحکَمُ القُرآنِ ، وبِها نَوَّهَتِ الکُتُبُ ویَستَبینُ الإِیمانُ . وقَد أمَرَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله أن یُقتَدی بِالقُرآنِ وآلِ مُحَمَّدٍ ، وذلِکَ حَیثُ قالَ فی آخِرِ خُطبَهٍ خَطَبَها : «إنّی تارِکٌ فیکُمُ الثَّقَلَینِ : الثَّقَلَ الأَکبَرَ ، وَالثَّقَلَ الأَصغَرَ ، فَأَمَّا الأَکبَرُ فَکِتابُ رَبّی ، وأمَّا الأَصغَرُ فَعِترَتی أهلُ بَیتی ، فَاحفَظونی فیهِما فَلَن تَضِلّوا ما تَمَسَّکتُم بِهِما» . (6)
.
1- .الکافی : ج 1 ص 180 ح 1 ، تفسیر العیّاشی : ج 2 ص 116 ح 155 نحوه ، بحار الأنوار : ج 27 ص 57 ح 16 .
2- .تفسیر العیّاشی : ج 2 ص 160 ح 66 ، تفسیر القمی : ج 2 ص 329 ، بصائر الدرجات : ص 77 ح 5 کلاهما عن أبی حمزه ، تفسیر فرات : ص 441 ح 583 وفیها «من استقام» بدل «من دخل» و«علیّ علیه السلام » بدل «آل محمّد» وکلّها نحوه ، بحار الأنوار : ج 8 ص 348 ح 7 .
3- .نوح : 28 .
4- .الأحزاب : 33 .
5- .الکافی : ج 1 ص 423 ح 54 ، تفسیر القمّی : ج 2 ص 388 نحوه ، تأویل الآیات الظاهره : ج 2 ص 727 ح 1 وفیهما صدره إلی «بیت الأنبیاء علیهم السلام » ، بحار الأنوار : ج 23 ص 330 ح 12 .
6- .تفسیر العیّاشی : ج 1 ص 5 ح 9 عن مسعده بن صدقه ، بحار الأنوار : ج 92 ص 27 ح 29 .
ص: 359
الکافی به نقل از ابو حمزه :امام باقر علیه السلام به من فرمود : « در حقیقت ، خدا را کسی بندگی می کند که خداشناس باشد ؛ امّا کسی که خداشناس نیست ، او را این گونه [مانند عامّه مردم] ، گم راهانه می پرستد» . گفتم : فدایت شوم! شناخت خدا به چیست؟ فرمود : «باور داشتن خدای عز و جل و باور داشتن پیامبر او و پذیرش ولایت علی علیه السلام و پیروی از او و از امامان هدایت علیهم السلام و پناه بردن به خدای عز و جل از دشمنان آنان . این است شناخت خدای عز و جل» .
امام باقر علیه السلام :هر که به ولایت خاندان محمّد در آید ، به بهشت می رود و هر که به ولایت دشمنان آنان در آید ، به دوزخ می رود .
الکافی به نقل از محمّد بن علی حلبی :امام صادق علیه السلام در باره آیه : «پروردگارا! مرا و پدر و مادرم را و هر کس را که با ایمان وارد خانه من شود، بیامرز!» فرمود : «مقصود، ولایت است . هر کس به ولایت وارد شود ، به خانه پیامبران علیهم السلام وارد شده است» و در باره آیه : «خداوند خواسته است که پلیدی را تنها از شما اهل بیت بزداید و شما را کاملاً پاکیزه گرداند» فرمود: «مقصود، امامان علیهم السلام و ولایت آنان است . هر که به این ولایت وارد شود ، به خانه پیامبر صلی الله علیه و آله وارد شده است» .
امام صادق علیه السلام :خداوند ، ولایت ما اهل بیت را محور قرآن و محور همه کتاب ها[ی آسمانی] قرار داد که قرآنِ استوار ، بر گِرد آن می چرخد و به واسطه آن ، همه کتاب ها ارج یافته اند و به واسطه آن ، حقیقت ایمان روشن می شود . پیامبر خدا صلی الله علیه و آله دستور داد که به قرآن و خاندان محمّد اقتدا شود ، آن گاه که در آخرین خطبه خود فرمود : «من در میان شما، دو چیز گران سنگ بر جای می نهم : یکی بزرگ تر و دیگری کوچک تر . امّا بزرگ تر ، کتاب پروردگار من است و کوچک تر ، عترت یا همان اهل بیت من اند . پس با پاسداشت آن دو مرا پاس بدارید ؛ زیرا تا زمانی که به آن دو، چنگ زنید ، هرگز گم راه نخواهید شد» .
.
ص: 360
الإمام الکاظم علیه السلام :مَن تَقَدَّمَ إلی وَلایَتِنا اُخِّرَ عَن سَقَرَ ، ومَن تَأَخَّرَ عَنّا تَقَدَّمَ إلی سَقَرَ . (1)
الأمالی للطوسی عن عبد السّلام بن صالح الهرویّ :کُنتُ مَعَ الرِّضا علیه السلام لَمّا دَخَلَ نَیسابورَ ، وهُوَ راکِبٌ بَغلَهً شَهباءَ وقَد خَرَجَ عُلَماءُ نَیسابورَ فِی استِقبالِهِ ، فَلَمّا سارَ إلَی المَرتَعَهِ تَعَلَّقوا بِلِجامِ بَغلَتِهِ وقالوا : یَابنَ رَسولِ اللّهِ ، حَدِّثنا بِحَقِّ آبائِکَ الطّاهِرینَ ، حَدِّثنا عَن آبائِکَ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِم أجمَعینَ . فَأَخرَجَ رَأسَهُ مِنَ الهَودَجِ وعَلَیهِ مَطرَفُ (2) خَزٍّ فَقالَ: حَدَّثَنی أبی موسَی بنُ جَعفَرٍ، عَن أبیهِ جَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ، عَن أبیهِ مُحَمَّدِ بنِ عَلِیٍّ ، عَن أبیهِ عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ، عَن أبیهِ الحُسَینِ سَیِّدِ شَبابِ أهلِ الجَنَّهِ ، عَن أبیهِ أمیرِ المُؤمِنینَ ، عَن رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله قالَ : أخبَرَنی جَبرَئیلُ الرّوحُ الأَمینُ ، عَنِ اللّهِ تَقَدَّسَت أسماؤُهُ وجَلَّ وَجهُهُ قالَ : «إنّی أنَا اللّهُ ، لا إلهَ إلَا أنَا وَحدی ، عِبادی ! فَاعبُدونی ، وَلیَعلَم مَن لَقِیَنی مِنکُم بِشَهادَهِ أن لا إلهَ إلَا اللّهُ مُخلِصا بِها أنَّهُ قَد دَخَلَ حِصنی ، ومَن دَخَلَ حِصنی أمِنَ عَذابی» . قالوا : یَابنَ رَسولِ اللّهِ ، وما إخلاصُ الشَّهادَهِ للّهِِ ؟ قالَ : «طاعَهُ اللّهِ ورَسولِهِ ووَلایَهُ أهلِ بَیتِهِ علیهم السلام » . (3)
.
1- .الکافی: ج 1 ص 434 ح 91 ، تأویل الآیات الظاهره : ج 2 ص 737 ح 7 کلاهما عن محمّد بن الفضیل ، مجمع البیان : ج 10 ص 591 عن أبی الفضل نحوه ، بحار الأنوار : ج 24 ص 338 ح 59 .
2- .المطْرَف : بکسر المیم وفتحها وضمّها : الثوب الذی فی طرفَیه عَلَمان ، والمیم زائده (النهایه : ج 3 ص 121 «طرف») .
3- .الأمالی للطوسی : ص 589 ح 1220 ، تنبیه الخواطر : ج 2 ص 75 ، أعلام الدین : ص 214 ، بحار الأنوار : ج 27 ص 134 ح 130 وراجع : التوحید : ص 24 ح 22 ، عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 134 ح 1 .
ص: 361
امام کاظم علیه السلام :هر که به سوی ولایت ما پیش رود ، از دوزخ وا پس می ماند و هر که از ولایت ما عقب ماند ، به سوی دوزخ پیش می رود .
الأمالی، طوسی به نقل از عبد السلام بن صالح هروی :زمانی که امام رضا علیه السلام وارد نیشابور شد ، من با ایشان بودم . امام علیه السلام بر قاطر خاکستری رنگی سوار بود . علمای نیشابور برای استقبال از ایشان بیرون آمده بودند . چون به جانب مرتعه به راه افتاد ، آنان لگام قاطر ایشان را گرفتند و گفتند : ای پسر پیامبر خدا! تو را به حقّ پدران پاکت برای ما حدیثی بگو . از پدران خویش که درود خدا بر همه آنان باد برایمان حدیثی بگو . در این هنگام، امام علیه السلام سرش را از کجاوه ای که روی آن پارچه ابریشمی نگارین آویخته بود ، بیرون آورد و فرمود : «پدرم موسی بن جعفر، از پدرش جعفر بن محمّد، از پدرش محمّد بن علی، از پدرش علی بن الحسین، از پدرش حسین ، سَرور جوانان بهشتی ، از پدرش امیر مؤمنان، از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله برایم حدیث کرد که فرمود : جبرئیل ، روح الأمین ، از جانب خداوند پاک و بزرگ به من خبر داد که فرمود : این منم خدا . معبودی نیست ، مگر تنها من . بندگان من! پس مرا بندگی کنید، که هر کس از شما که با شهادت دادن مخلصانه به این که معبودی جز خدای یکتا نیست ، مرا دیدار کند ، به حصار من وارد می گردد و هر کس به حصار من وارد شود ، از عذابم ایمن است » . گفتند : ای پسر پیامبر خدا! شهادت دادن مخلصانه به خدا چگونه است؟ فرمود : «به اطاعت از خدا و پیامبر او و ولایت اهل بیتش علیهم السلام » .
.
ص: 362
الإمام الرّضا علیه السلام :کَمالُ الدّینِ وَلایَتُنا وَالبَراءَهُ مِن عَدُوِّنا . (1)
الإمام الهادی علیه السلام فِی الزِّیارَهِ الجامِعَهِ الَّتی یُزارُ بِهَا الأَئِمَّهُ علیهم السلام :وأشرَقَتِ الأَرضُ بِنورِکُم ، وفازَ الفائِزونَ بِوَلایَتِکُم ، بِکُم یُسلَکُ إلَی الرِّضوانِ ، وعَلی مَن جَحَدَ وَلایَتَکُم غَضَبُ الرَّحمنِ . (2)
8 / 3 4التَّقدیمُرسول اللّه صلی الله علیه و آله :أیُّهَا النّاسُ ! إنّی فَرَطُکُم وأنتُم وارِدونَ عَلَیَّ الحَوضَ ، ألا وإنّی سائِلُکُم عَنِ الثَّقَلَینِ ، فَانظُروا کَیفَ تَخلُفونّی فیهِما ، فَإِنَّ اللَّطیفَ الخَبیرَ نَبَّأَنی أنَّهُما لَن یَفتَرِقا حَتّی یَلقَیانی ، وسَأَلتُ رَبّی ذلک فَأَعطانیهِ ، ألا وإنّی قَد تَرَکتُهُما فیکُم : کِتابَ اللّهِ وعِترَتی أهلَ بَیتی ، فَلا تَسبِقوهُم فَتَفَرَّقوا ، ولا تُقَصِّروا عَنهُم فَتَهلِکوا ، ولا تُعَلِّموهُم فَإِنَّهُم أعلَمُ مِنکُم . (3)
عنه صلی الله علیه و آله :أیُّهَا النّاسُ ! قَد بَیَّنتُ لَکُم مَفزَعَکُم بَعدی وإمامَکُم ودَلیلَکُم وهادِیَکُم ، وهُوَ أخی عَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ ، وهُوَ فیکُم بِمَنزِلَتی فیکُم ، فَقَلِّدوهُ دینَکُم وأطیعوهُ فی جَمیعِ اُمورِکُم ، فَإِنَّ عِندَهُ جَمیعَ ماعَلَّمَنِیَ اللّهُ تَبارَکَ وتَعالی وحِکمَتَهُ ، فَسَلوهُ وتَعَلَّموا مِنهُ ومِن أوصِیائِهِ بَعدَهُ ، ولا تُعَلِّموهُم ولا تَتَقَدَّموهُم ولا تَخَلَّفوا عَنهُم ، فَإِنَّهُم مَعَ الحَقِّ وَالحَقَّ مَعَهُم ، لا یُزایِلونَهُ ولا یُزایِلُهُم . (4)
.
1- .مستطرفات السرائر : ص 149 ح 3 ، بحار الأنوار : ج 27 ص 58 ح 19 .
2- .تهذیب الأحکام : ج 6 ص 100 ح 177 ، وراجع : ص 217 ح 6495 من کتابنا هذا .
3- .الإرشاد : ج 1 ص 180 ، تفسیر العیّاشی : ج 1 ص 4 ح 3 نحوه ، بحار الأنوار : ج 22 ص 465 ح 19 .
4- .کمال الدین : ص 277 ح 25 ، الإحتجاج : ج 1 ص 344 ح 56 ، الغیبه للنعمانی : ص 71 ح 8 ، التحصین لابن طاووس : ص 634 ح 25 کلّها عن سُلیم بن قیس ، کتاب سُلیم بن قیس : ج 2 ص 646 ح 11 وفیه «ولیّکم» بدل «دلیلکم» وکلّها نحوه ، بحار الأنوار : ج 33 ص 149 ح 421 .
ص: 363
8 / 3 - 4 مقدّم داشتن
امام رضا علیه السلام :کمال دین ، در داشتن ولایت ما و بیزاری جستن از دشمن ماست .
امام هادی علیه السلام در زیارت جامعه که بِدان امامان علیهم السلام را زیارت می کنند :و زمین به نور شما روشن گشت و رستگاران ، به واسطه ولایت شما رستگار شدند . به سبب وجود شماست که راه رضوان [الهی] پیموده می شود و خشم خدا بر کسی است که ولایت شما را انکار کند .
8 / 3 4مقدّم داشتنپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای مردم! من جلوتر از شما می روم و شما در کنار حوض [کوثر]، بر من وارد می شوید . آگاه باشید که من از شما در باره ثَقَلین خواهم پرسید . پس بنگرید که پس از من با آن دو، چه می کنید ؛ زیرا خداوندِ لطیف خبیر ، مرا خبر داد که این دو هرگز از یکدیگر جدا نخواهند شد تا این که به دیدار من بیایند و من این امر را از پروردگارم خواستم و او خواهش مرا بر آورد . آگاه باشید که من در میان شما این دو را بر جای گذاشته ام : کتاب خدا و عترتم [یعنی] اهل بیتم را . پس ، از آنان پیشی نگیرید که پراکنده می شوید و از آنان عقب نمانید که نابود می شوید و به آنان چیز یاد ندهید ؛ زیرا آنان از شما داناترند .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای مردم! من هشدار دهنده و پیشوا و راه نما و رهبر پس از خود را برای شما مشخّص کردم و او برادرم علی بن ابی طالب است . او در میان شما به منزله من در میان شماست . پس در دین خود، از او پیروی کنید و در همه کارهایتان از وی فرمان برید ؛ زیرا تمام آنچه را که خداوند تبارک و تعالی به من تعلیم داده و حکمت الهی ، در نزد اوست . بنا بر این ، از او و از اوصیای پس از او بپرسید و تعلیم گیرید و به آنان چیز یاد ندهید و بر ایشان پیشی نگیرید و از آنان عقب نمانید ؛ چرا که آنان با حق هستند و حق با آنان است . نه آنان از حق جدا می شوند و نه حق از آنان جدا می شود .
.
ص: 364
عنه صلی الله علیه و آله :إنَّ اللّهَ تَعالی جَعَلَ ذُرِّیَّهَ کُلِّ نَبِیٍّ مِن صُلبِهِ وجَعَلَ ذُرِّیَّتی مِن صُلبِ عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ علیه السلام . . . فَقَدِّموهُم ولا تَتَقَدَّموا عَلَیهِم ، فَإِنَّهُم أحلَمُکُم صِغارا وأعلَمُکُم کِبارا ، فَاتَّبِعوهُم فَإِنَّهُم لا یُدخِلونَکُم فی ضَلالٍ ولا یُخرِجونَکُم مِن هُدیً . (1)
الإحتجاج عن عثمان بن حنیف :سَمِعنا رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَقولُ : أهلُ بَیتی نُجومٌ لِأَهلِ الأَرضِ ، فَلا تَتَقَدَّموهُم وقَدِّموهُم فَهُمُ الوُلاهُ بَعدی . فَقامَ إلَیهِ رَجُلٌ ، فَقالَ : یا رَسولَ اللّهِ ، وأیُّ أهلِ بَیتِکَ ؟ فَقالَ : عَلِیٌّ وَالطّاهِرونَ مِن وُلدِهِ . (2)
الإمام علیّ علیه السلام فی خُطبَهٍ لَهُ فی رَسولِ اللّهِ وأهلِ بَیتِهِ علیهم السلام :أرسَلَهُ بِأَمرِهِ صادِعا ( / ناطِقا) ، وبِذِکرِهِ ناطِقا ( / قاطِعا) ، فَأَدّی أمینا ، ومَضی رَشیدا ، وخَلَّفَ فینا رایَهَ الحَقِّ ، مَن تَقَدَّمَها مَرَقَ ، ومَن تَخَلَّفَ عَنها زَهَقَ ، ومَن لَزِمَها لَحِقَ . (3)
.
1- .الفضائل : ص 130 عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 23 ص 144 ح 98 .
2- .الاحتجاج : ج 1 ص 198 ح 11 ، الیقین : ص 341 نحوه ، بحار الأنوار : ج 28 ص 201 ح 11 .
3- .نهج البلاغه : الخطبه 100 ، کمال الدین : ص 654 ح 23 عن عبید بن کرب نحوه ولیس فیه صدره إلی «ومضی رشیدا» ، بحار الأنوار : ج 34 ص 215 ح 990 ؛ کنز العمّال : ج 14 ص 592 ح 39679 نقلاً عن ابن المنادی عن الاصبغ بن نباته نحوه ولیس فیه «صدره» إلی «ومضی رشیدا» .
ص: 365
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :خدای متعال، ذریّه هر پیامبری را از پشت خود او قرار داده ؛ امّا ذریّه مرا از پشت علی بن ابی طالب علیه السلام قرار داده است... . پس آنان را پیشرو قرار دهید و از ایشان جلو نیفتید ؛ زیرا آنان در خردسالی، بردبارترین شما و در بزرگ سالی، داناترینتان هستند . بنا بر این ، از آنان پیروی کنید ؛ چرا که ایشان شما را به گم راهی نمی کشانند و از راه راست بیرونتان نمی برند .
الاحتجاج به نقل از عثمان بن حنیف :شنیدیم که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله می فرماید : «اهل بیت من ، ستارگان اهل زمین اند . پس ، از آنان جلو نیفتید و ایشان را جلودار خود سازید ؛ چرا که آنان، والیانِ پس از من اند» . مردی برخاست و گفت : ای پیامبر خدا!کدام اهل بیتت؟ فرمود : «علی و فرزندان پاک او» .
امام علی علیه السلام در سخنانی در باره پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و اهل بیت او :خداوند ، او (محمّد صلی الله علیه و آله ) را فرستاد تا فرمانش را بیان کند و یادش را بر سر زبان ها اندازد ، و او رسالت خود را با امانت ادا کرد و ره یافته و رستگار ، جهان را وداع گفت و پرچم حق را در میان ما گذاشت . هر که از آن پیشی گیرد ، از دین بیرون می رود و هر که از آن وا پس ماند ، هلاک می شود و هر که همراهیِ آن کند ، [به ساحل رستگاری و نجات] می رسد .
.
ص: 366
عنه علیه السلام :لَمّا خَطَبَ أبو بَکرٍ قامَ إلَیهِ اُبَیُّ بنُ کَعبٍ ، وکانَ یَومُ الجُمُعَهِ أوَّلُ یَومٍ مِن شَهرِ رَمَضانَ ، فَقالَ : . . . أَلَستُم تَعلَمونَ أنَّ رَسولَ اللّهِ قالَ : اُوصیکُم بِأَهلِ بَیتی خَیرا ، فَقَدِّموهُم ولا تَقَدَّموهُم ، وأمِّروهُم ولا تَأَمَّروا عَلَیهِم . . . فَقامَت إلَیهِ رِجالٌ مِنَ الأَنصارِ فَقالوا (لَهُ) : اُقعُد رَحِمَکَ اللّهُ یا اُبَیُّ ، فَقَد أدَّیتَ ما سَمِعتَ ووَفَیتَ بِعَهدِکَ . (1)
الإمام الصادق علیه السلام :مَن تَوَلّی آلَ مُحَمَّدٍ وقَدَّمَهُم عَلی جَمیعِ النّاسِ بِما قَدَّمَهُم مِن قَرابَهِ رَسولِ اللّهِ فَهُوَ مِن آلِ مُحَمَّدٍ لِتَوَلّیهِ آلَ مُحَمَّدٍ ، لا أنَّهُ مِنَ القَومِ بِأَعیانِهِم وإنَّما هُوَ مِنهُم بِتَوَلّیهِ إلَیهِم وَاتِّباعِهِ إیّاهُم ، وکَذلِکَ حُکمُ اللّهِ فی کِتابِهِ : «وَمَن یَتَوَلَّهُم مِّنکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ» (2) وقولُ إبراهیمَ علیه السلام : «فَمَن تَبِعَنِی فَإِنَّهُ مِنِّی وَ مَنْ عَصَانِی فَإِنَّکَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ» (3) . (4)
8 / 3 5الاقتِداءُرسول اللّه صلی الله علیه و آله :مَن سَرَّهُ أن یَحیا حَیاتی ویَموتَ مَماتی ، ویَسکُنَ جَنَّهَ عَدنٍ غَرَسَها رَبّی ، فَلیُوالِ عَلِیّا مِن بَعدی وَلیُوالِ وَلِیَّهُ ، وَلیَقتَدِ بِالأَئِمَّهِ مِن بَعدی ، فَإِنَّهُم عِترَتی ، خُلِقوا مِن طینَتی ، رُزِقوا فَهما وعِلما ، ووَیلٌ لِلمُکَذِّبینَ بِفَضلِهِم مِن اُمَّتی ، القاطِعینَ فیهِم صِلَتی ، لا أنالَهُمُ اللّهُ شَفاعَتی . (5)
.
1- .الاحتجاج : ج 1 ص 297 و 303 ح 52 ، المناقب للکوفی : ج 1 ص 224 و 228 ح 142 کلاهما عن محمّد ویحیی ابنَی عبد اللّه بن الحسن عن أبیهما عن جدّهما ، الیقین : ص 448 و 452 عن یحیی بن عبد اللّه بن الحسن عن جدّه عنه علیهماالسلام ، بحار الأنوار : ج 29 ص 83 و 89 ح 2 .
2- .المائده : 51 . .
3- .إبراهیم : 36
4- .تفسیر العیّاشی : ج 2 ص 231 ح 34 عن أبی عمرو الزبیریّ ، دعائم الإسلام : ج 1 ص 30 نحوه ، بحار الأنوار : ج 68 ص 35 ح 73 .
5- .حلیه الأولیاء : ج 1 ص 86 الرقم 4 ، تاریخ دمشق : ج 42 ص 240 ح 8751 ، کنز العمّال : ج 12 ص 103 ح 34198 نقلاً عن المعجم الکبیر وکلّها عن ابن عبّاس ؛ الأمالی للطوسی : ص 578 ح 1195 عن أبی ذرّ ، الأمالی للصدوق : ص 88 ح 60 عن ابن عبّاس وکلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج 23 ص 139 ح 85 ، وراجع : بصائر الدرجات : ص 48 52 .
ص: 367
8 / 3 - 5 پیروی
امام علی علیه السلام :هنگامی که ابو بکر خطبه [ی خلافت] خواند و آن روز ، آدینه بود و مصادف با نخستین روز از ماه رمضان ، اُبیّ بن کعب برخاست و به او گفت : ... آیا نه این که می دانید پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود : «شما را در باره اهل بیتم سفارش به نیکی می کنم . آنان را جلودار خود سازید و بر ایشان پیشی نگیرید و آنان را فرمان روا سازید و بر ایشان فرمان روایی و امارت نکنید...» . در این هنگام، گروهی از مردان انصار برخاستند و به اُبیّ گفتند : رحمت خدا بر تو ای اُبیّ! بنشین ؛ تو آنچه را شنیده بودی ، گفتی و به پیمانت وفا کردی .
امام صادق علیه السلام :هر کس ولایت خاندان محمّد را بپذیرد و آنان را به سبب خویشاوندی شان با پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بر همه مردم مقدّم دارد ، چنین کسی از خاندان محمّد است ؛ چون ولایت خاندان محمّد را دارد ، نه به این معنا که در واقع ، جزء این خاندان است ؛ بلکه از آنان است به سبب پذیرش ولایتشان و پیروی کردن از آنها . خداوند در کتاب خود، این گونه حُکم کرده است ، آن جا که فرموده : «و هر کس از شما آنان را به ولایت گیرد ، از آنان خواهد بود» و ابراهیم علیه السلام فرمود : «پس هر که از من پیروی کند، بی گمان، او از من است و هر که نافرمانی ام کند ، بی گمان، تو آمرزنده مهربانی» .
8 / 3 5پیرویپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هرکس خوش حال می شود که مانند من زندگی کند و مانند من از دنیا برود و در بهشت برینی که پروردگارم آن را کاشته است ، ساکن شود ، باید پس از من، علی را دوست بدارد و دوست او را نیز دوست دارد و به امامان پس از من اقتدا کند ؛ زیرا آنان عترت من اند ، از طینت من آفریده شده اند و فهم و دانش، روزی شده اند . وای بر آن دسته از امّتم که فضل و برتری ایشان را انکار کنند و حرمت خویشاوندی من با آنان را نگه ندارند! خدا شفاعتم را نصیب ایشان نکند!
.
ص: 368
عنه صلی الله علیه و آله :مَن أحَبَّ أن یَحیا حَیاهً تُشبِهُ حَیاهَ الأَنبِیاءِ ، ویَموتَ میتَهً تُشبِهُ میتَهَ الشُّهَداءِ ، ویَسکُنَ الجِنانَ الَّتی غَرَسَهَا الرَّحمنُ ، فَلیَتَوَلَّ عَلِیّا وَلیُوالِ وَلِیَّهُ وَلیَقتَدِ بِالأَئِمَّهِ مِن بَعدِهِ ، فَإِنَّهُم عِترَتی خُلِقوا مِن طینَتی . اللّهُمَّ ارزُقهُم فَهمی وعِلمی ، ووَیلٌ لِلمُخالِفینَ لَهُم مِن اُمَّتی ، اللّهُمَّ لا تُنِلهُم شَفاعَتی . (1)
عنه صلی الله علیه و آله :أهلُ بَیتی یُفَرِّقونَ بَینَ الحَقِّ وَالباطِلِ ، وهُمُ الأَئِمَّهُ الَّذینَ یُقتَدی بِهِم . (2)
عنه صلی الله علیه و آله :الرَّوحُ وَالرّاحَهُ ، وَالرَّحمَهُ وَالنُّصرَهُ ، وَالیُسرُ وَالیَسارُ ، وَالرِّضا وَالرِّضوانُ ، وَالَمخرَجُ وَالفَلجُ (3) ، وَالقُربُ وَالَمحَبَّهُ مِنَ اللّهِ ومِن رَسولِهِ ، لِمَن أحَبَّ عَلِیّا وَائتَمَّ بِالأَوصِیاءِ مِن بَعدِهِ . (4)
عنه صلی الله علیه و آله :طوبی لِمَن أدرَکَ قائِمَ أهلِ بَیتی وهُوَ مُقتَدٍ بِهِ قَبلَ قِیامِهِ ، یَأتَمُّ بِهِ وبِأَئِمَّهِ الهُدی مِن قَبلِهِ ، ویَبرَأُ إلَی اللّهِ عز و جل مِن عَدُوِّهِم ، اُولئِکَ رُفَقائی وأکرَمُ اُمَّتی عَلَیَّ . (5)
الأمالی للطوسی عن جابر بن عبد اللّه الأنصاریّ :صَلّی بِنا رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَوما صَلاهَ الفَجرِ ، ثُمَّ انفَتَلَ وأقبَلَ عَلَینا یُحَدِّثُنا ، فَقالَ : أیُّهَا النّاسُ ! مَن فَقَدَ الشَّمسَ فَلیَتَمَسَّک بِالقَمَرِ ، ومَن فَقَدَ القَمَرَ فَلیَتَمَسَّک بِالفَرقَدَینِ . قالَ : فَقُمتُ أنَا وأبو أیّوبَ الأَنصارِیُّ ومَعَنا أنَسُ بنُ مالِکٍ فَقُلنا : یا رَسولَ اللّهِ ، مَنِ الشَّمسُ ؟ قالَ : أنَا . فَإِذا هُوَ صلی الله علیه و آله ضَرَبَ لَنا مَثَلاً فَقالَ : إنَّ اللّهَ تَعالی خَلَقَنا وجَعَلَنا بِمَنزِلَهِ نُجومِ السَّماءِ کُلَّما غابَ نَجمٌ طَلَعَ نَجمٌ ، فَأَنَا الشَّمسُ ، فَإِذا ذَهَبَ بی فَتَمَسَّکوا بِالقَمَرِ . قُلنا : فَمَنِ القَمَرُ ؟ قالَ : أخی ووَصِیّی ووَزیری ، وقاضی دَینی ، وأبو وُلدی ، وخَلیفَتی فی أهلی عَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ . قُلنا : فَمَنِ الفَرقَدانِ ؟ قالَ : الحَسَنُ وَالحُسَینُ . ثُمَّ مَکَثَ مَلِیّا وقالَ : فاطِمَهُ هِیَ الزُّهرَهُ ، وعِترَتی أهلُ بَیتی هُم مَعَ القُرآنِ وَالقُرآنُ مَعَهُم ، لا یَفتَرِقانِ حَتّی یَرِدا عَلَیَّ الحَوضَ . (6)
.
1- .الکافی : ج 1 ص 208 ح 3 ، الإمامه والتبصره : ص 174 ح 27 ، بصائر الدرجات : ص 48 ح 2 نحوه وکلّها عن سعد بن طریف عن الإمام الباقر علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 23 ص 136 ح 78 .
2- .الخصال : ص 464 ح 4 ، الاحتجاج : ج 1 ص 197 ح 8 کلاهما عن خزیمه بن ثابت ، الیقین : ص 341 عن اُبی بن کعب ، بحار الأنوار : ج 28 ص 200 ح 8 .
3- .الفَلجْ : الفوز والظفر (لسان العرب : ج 2 ص 347 «فلج») .
4- .تفسیر العیّاشی : ج 1 ص 169 ح 33 ، المحاسن : ج 1 ص 237 ح 432 وفیه «وائتم به» بدل «وائتمّ بالأوصیاء من بعده» وکلاهما عن أبی کلده عن الإمام الباقر علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 23 ص 227 ح 47 ، وراجع : بشاره المصطفی : ص 21 وبصائر الدرجات : ص 53 ح 1 .
5- .کمال الدین : ص 286 ح 3 عن سدیر عن الإمام الصادق علیه السلام ، و ح 2 عن أبی حمزه عن الإمام الباقر علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله ، الغیبه للطوسی : ص 456 ح 466 عن معاویه بن وهب عن الإمام الصادق علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله وکلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج 51 ص 72 ح 15 ، وراجع : الخرائج والجرائح : ج 3 ص 1148 ح 57 .
6- .الأمالی للطوسی : ص 516 ح 1131 ، العدد القویّه : ص 85 ح 147 ، الدرّ النظیم : ص 791 کلاهما عن أنس ، کفایه الأثر : ص 41 ، الصراط المستقیم : ج 2 ص 142 کلاهما عن سلمان وکلّها نحوه ، بحار الأنوار : ج 24 ص 75 ح 11 .
ص: 369
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر که دوست دارد مانند پیامبران زندگی کند و مرگی چون مرگ شهیدان داشته باشد و در بهشتی که خدای رحمان کاشته است ، ساکن شود ، باید از علی پیروی کند و با دوست او دوستی کند و به امامانِ پس از او اقتدا نماید ؛ زیرا آنان عترت من اند و از طینت من آفریده شده اند . بار خدایا! فهم و دانش مرا روزیِ ایشان فرما! وای بر آن دسته از امّتم که با آنان مخالفت کنند! بار خدایا! شفاعت مرا شامل حال این مردمان مگردان!
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :اهل بیت من ، حق را از باطل جدا می کنند و هم ایشان اند آن امامانی که باید به آنها اقتدا کرد .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :آسایش و آسودگی و رحمت و یاری و توانگری و آسانی و خشنودی و خُرسندی و گشایش و کامیابی و تقرّب و دوستی خدا و پیامبر او، برای کسی است که علی را دوست بدارد و به جانشینان او اقتدا کند .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :خوشا به حال کسی که قائم اهل بیت را درک کند و پیش از قیامش به او اقتدا نماید و از او و از امامان هدایتگرِ پیش از او پیروی کند و از دشمنان آنان به خدای عز و جل پناه ببرد و بیزاری جوید! اینان رفیقان من و گرامی ترین افراد امّت من در نزد من اند .
الأمالی، طوسی به نقل از جابر بن عبد اللّه انصاری :روزی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نماز صبح را به جماعت با ما خواند و سپس به طرف ما بر گشت و برایمان سخن گفت و فرمود : «ای مردم! هر که خورشید را از دست داد ، به دامن ماه چنگ زَنَد و هر که ماه را از دست داد ، به فَرقَدان (1) تمسّک جوید» . من و ابو ایّوب انصاری و انس بن مالک برخاستیم و گفتیم : ای پیامبر خدا! چه کسی خورشید است؟ فرمود : «من» . در این هنگام، پیامبر خدا صلی الله علیه و آله برای ما مَثَلی زد و فرمود : «خدای متعال ، ما را آفرید و چونان ستارگان آسمان قرارمان داد که هر گاه ستاره ای غروب کند ، ستاره ای دیگر طلوع می کند . پس من خورشید هستم و هر گاه بُرده شدم ، به ماه چنگ زنید» . گفتیم : چه کسی ماه است؟ فرمود : «برادر و وصی و وزیرم و ادا کننده دِینَم و پدر فرزندانم و جانشین من در میان خانواده ام ، علی بن ابی طالب» . گفتیم : فرقدان کیستند؟ فرمود : «حسن و حسین» . پیامبر صلی الله علیه و آله سپس لختی درنگ کرد و آن گاه فرمود : «فاطمه هم [ستاره ]زهره است و عترتم ، اهل بیتم ، با قرآن اند و قرآن با آنان است . از هم جدا نمی شوند تا این که در کنار حوض [کوثر] بر من وارد شوند» .
.
1- .دوستاره درخشان که به آنها «دو برادران» نیز می گویند.
ص: 370
الإمام الرضا علیه السلام :مَن سَرَّهُ أن یَنظُرَ إلَی اللّهِ بِغَیرِ حِجابٍ ویَنظُرَ اللّهُ إلَیهِ بِغَیرِ حِجابٍ ، فَلیَتَوَلَّ آلَ مُحَمَّدٍ ، وَلیَتَبَرَّأ مِن عَدُوِّهِم ، وَلیَأتَمَّ بِإِمامِ المُؤمِنینَ مِنهُم ، فَإِنَّهُ إذا کانَ یَومُ القِیامَهِ نَظَرَ اللّهُ إلَیهِ بِغَیرِ حِجابٍ ونَظَرَ إلَی اللّهِ بِغَیرِ حِجابٍ . (1)
.
1- .المحاسن : ج 1 ص 133 ح 165 عن بکر بن صالح ، قرب الإسناد : ص 351 ح 1260 عن أحمد بن محمّد بن أبی نصر عن الإمام الرضا عن الإمام الباقر علیهماالسلام ، الاُصول الستّه عشر : ص 213 ح 205 عن جابر بن یزید الجعفی عن الإمام الباقر علیه السلام وکلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج 27 ص 90 ح 42 .
ص: 371
امام رضا علیه السلام :هر که خوش حال می شود که خدا را بی پرده ببیند و خدا نیز بی پرده به او بنگرد ، ولایت خاندان محمّد را بپذیرد و از دشمنان آنان بیزاری جوید و از ایشان که پیشوای مؤمنان هستند ، پیروی کند . در این صورت ، چون روز قیامت شود ، خداوند، بی پرده به او می نگرد و او نیز بدون پرده، خدا را مشاهده می کند .
.
ص: 372
8 / 3 6الإِکرامُالکتاب«فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیهَا بِالْغُدُوِّ وَ الْأَصَالِ» . (1)
الحدیثتفسیر الثعلبی عن أنس بن مالک وبریده :قَرَأَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله هذِهِ الآیَهَ : «فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ» إلی قَولِهِ : «وَالْأَبْصَارُ» (2) فَقامَ رَجُلٌ فَقالَ : أیُّ بُیوتٍ هذِهِ یا رَسولَ اللّهِ ؟ قالَ : بُیوتُ الأَنبِیاءِ . قالَ : فَقامَ إلَیهِ أبو بَکرٍ ، فَقالَ : یا رَسولَ اللّهِ ، هذَا البَیتُ مِنها ؟ لِبَیتِ عَلِیٍّ وفاطِمَهَ قالَ : نَعَم ، مِن أفاضِلِها . (3)
رسول اللّه صلی الله علیه و آله :أربَعَهٌ أنَا لَهُم شَفیعٌ یَومَ القِیامَهِ : المُکرِمُ لِذُرِّیَّتی مِن بَعدی ، وَالقاضِی لَهُم حَوائِجَهُم ، وَالسّاعِی لَهُم فی اُمورِهِم عِندَ اضطِرارِهِم إلَیهِ ، وَالُمحِبُّ لَهُم بِقَلبِهِ ولِسانِهِ . (4)
.
1- .النور : 36 .
2- .النور: 36 37.
3- .تفسیر الثعلبی : ج 7 ص 107 ح 63 ، تفسیر الآلوسی : ج 18 ص 174 ، شواهد التنزیل : ج 1 ص 534 ح 568 ، الدرّ المنثور : ج 6 ص 203 نقلاً عن ابن مردویه ؛ مجمع البیان : ج 7 ص 227 نحوه ، بحار الأنوار : ج 36 ص 118 ح 64 .
4- .عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 1 ص 254 ح 2 عن دعبل بن علیّ عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام ، الأمالی للطوسی : ص 366 ح 779 عن علیّ بن علیّ بن رزین عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، بحار الأنوار : ج 96 ص 220 ح 1 ؛ ذخائر العقبی : ص 50 عن الإمام الرضا عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله ، عیون الأخبار فی مناقب الاخیار: ص 29 عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله نحوه، الفصول المهمّه لابن الصبّاغ : ص 25 ، کنز العمّال : ج 12 ص 100 ح 34180 وراجع : الأمالی للطوسی : ص 279 ح 535 .
ص: 373
8 / 3 - 6 گرامیداشت
8 / 3 6گرامیداشتقرآن«در خانه هایی که خدا رخصت داده که [قدر و منزلتِ] آنها رفعت یابد و نامش در آنها یاد شود، در آن خانه ها، هر بامداد و شامگاه، او را نیایش می کنند» .
حدیثتفسیر الثعلبی به نقل از اَنَس بن مالک و بُرَیده :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله آیه «در خانه هایی که خدا رخصت داده که [قدر و منزلت] آنها رفعت یابد و نامش در آنها یاد شود...» را تا «... و [آنها ]از روزی که دل ها و دیده ها در آن، زیر و رو می شوند، می هراسند» قرائت کرد . مردی برخاست و گفت : ای پیامبر خدا! اینها کدام خانه یند؟ فرمود : «خانه های پیامبران» . ابو بکر برخاست و گفت : ای پیامبر خدا! این خانه (خانه علی و فاطمه) هم جزو آنهاست؟ فرمود : «آری . از بهترین های آنهاست» .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :چهار نفرند که روز قیامت ، من شفیع آنها خواهم بود : کسی که پس از من، فرزندانم را گرامی بدارد ؛ کسی که نیازهای آنان را برآورده سازد ؛ کسی که وقتی آنان به او محتاج شدند ، در رفع گرفتاری هایشان بکوشد؛ و کسی که با دل و زبان خویش آنان را دوست بدارد .
.
ص: 374
عنه صلی الله علیه و آله :أیُّهَا النّاسُ ! عَظِّموا أهلَ بَیتی فی حَیاتی وبَعدَ مَماتی ، وأکرِموهُم وفَضِّلوهُم . (1)
الإمام الحسن علیه السلام :أرسَلَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله إلَی الأَنصارِ فَأَتَوهُ ، فَقالَ لَهُم : یا مَعشَرَ الأَنصارِ ، ألا أدُلُّکُم عَلی ما إن تَمَسَّکتُم بِهِ لَن تَضِلّوا بَعدَهُ ؟ قالوا : بَلی یا رَسولَ اللّهِ . قالَ : هذا عَلِیٌّ ، فَأَحِبّوهُ بِحُبّی وکَرِّموهُ لِکَرامَتی ، فَإِنَّ جَبرَئیلَ علیه السلام أمَرَنی بِالَّذی قُلتُ لَکُم عَنِ اللّهِ عز و جل . (2)
الأمالی للصدوق عن ابن عبّاس :صَعِدَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله المِنبَرَ فَخَطَبَ وَاجتَمَعَ النّاسُ إلَیهِ فَقالَ : ... أیُّهَا النّاسُ ! ... إنَّکُم مَجموعونَ ومُساءَلونَ عَنِ الثَّقَلَینِ ، فَانظُروا کَیفَ تَخلُفونّی فیهِما . إنَّهُم أهلُ بَیتی ، فَمَن آذاهُم آذانی ، ومَن ظَلَمَهُم ظَلَمَنی ، ومَن أذَلَّهُم أذَلَّنی ، ومَن أعَزَّهُم أعَزَّنی ، ومَن أکرَمَهُم أکرَمَنی ، ومَن نَصَرَهُم نَصَرَنی ، ومَن خَذَلَهُم خَذَلَنی . (3)
رسول اللّه صلی الله علیه و آله :ما تَقَدَمُ عَلَی اللّهِ اُمَّهٌ یَومَ القِیامَهِ أکرَمُ عَلَیهِ مِن اُمَّتی ، ولا أهلُ بَیتٍ أکرَمُ عَلَیهِ مِن أهلِ بَیتی ، ألا فَاتَّقُوا اللّهَ فیهِم . (4)
عنه صلی الله علیه و آله :إنَّ للّهِِ تَعالی حُرُماتٍ ثَلاثاً ، مَن حَفِظَهُنَّ حَفِظَ اللّهُ لَهُ أمرَ دینِهِ ودُنیاهُ ، ومَن لَم یَحفَظهُنَّ لَم یَحفَظِ اللّهُ لَهُ شَیئا : حُرمَهَ الإِسلامِ ، وحُرمَتی ، وحُرمَهَ عِترَتی . (5)
.
1- .الفضائل : ص 135 ، کتاب سُلیم بن قیس : ج 2 ص 687 ح 14 ، إحقاق الحقّ : ج 5 ص 42 نقلاً عن درّ بحر المناقب وکلّها عن أبی ذرّ والمقداد وسلمان عن الإمام علیّ علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 75 ص 467 ح 14 وراجع : مشارق أنوار الیقین : ص 192 .
2- .المعجم الکبیر : ج 3 ص 88 ح 2749 ، حلیه الأولیاء : ج 1 ص 63 الرقم 4 کلاهما عن ابن أبی لیلی ؛ المناقب لابن شهرآشوب : ج 3 ص 13 عن عبد الرحمن بن أبی لیلی نحوه ، بحار الأنوار : ج 38 ص 150 ح 121 ، وراجع : الأمالی للطوسی : ص 223 ح 386 والأمالی للصدوق : ص 564 ح 763 .
3- .الأمالی للصدوق : ص 121 ح 112 ، التحصین لابن طاووس : ص 599 ، بشاره المصطفی : ص 17 ، مشارق أنوار الیقین : ص 53 نحوه ، بحار الأنوار : ج 38 ص 94 ح 10 .
4- .جامع الأحادیث للقمّی (المسلسلات) : ص 261 عن ابن عبّاس .
5- .الخصال : ص 146 ح 173 عن أبی سعید الخدریّ ، روضه الواعظین: ص 297 ، بحار الأنوار : ج 24 ص 185 ح 2 ؛ المعجم الأوسط : ج 1 ص 72 ح 203 ، مقتل الحسین للخوارزمی : ج 2 ص 97 ، کنز العمّال : ج 1 ص 77 ح 308 نقلاً عن المعجم الکبیر وابو نعیم وکلّها عن أبی سعید الخدریّ وفیها «حرمه رحمی» بدل «حرمه عترتی» .
ص: 375
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ای مردم! اهل بیت مرا در زمان حیاتم و پس از من بزرگ دارید و به آنان احترام گزارید و برتری شان دهید .
امام حسن علیه السلام :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در پی انصار فرستاد و آنان نزدش آمدند . پس به آنان فرمود : «ای جماعت انصار! آیا شما را به چیزی راه نمایی نکنم که اگر به دامنش چنگ زنید ، پس از آن هرگز گم راه نمی شوید؟» . گفتند : چرا ، ای پیامبر خدا! فرمود : «این، علی است. به دوستی من او را دوست بدارید و به احترام من به او احترام نهید ؛ زیرا جبرئیل ، از جانب خدای عز و جل به من دستور داد که این مطلب را به شما بگویم» .
الأمالی، صدوق به نقل از ابن عبّاس :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بر منبر رفت و برایمان سخنرانی کرد و مردم، جمع شدند . فرمود : «... ای مردم! شما [در روز قیامت] گرد آورده خواهید شد و در باره آن دو گران سنگ (ثقلین) از شما خواهند پرسید . پس مواظب باشید که پس از من با آن دو، چه می کنید . آنان، اهل بیت من اند . هر که ایشان را آزار دهد ، مرا آزار داده و هر که به ایشان ستم کند ، به من ستم کرده است . هر که ایشان را خوار دارد ، مرا خوار داشته و هر که ایشان را عزیز شمارد ، مرا عزیز شمرده است . هر که ایشان را گرامی دارد ، مرا گرامی داشته و هر که ایشان را یاری دهد ، مرا یاری داده و هر که ایشان را تنها گذارد ، مرا تنها گذاشته است» .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :روز قیامت ، هیچ امّتی به پیشگاه خدا وارد نمی شود که نزد او گرامی تر از امّت من باشد و نه هیچ خانواده ای که نزد او گرامی تر از خانواده من باشد . هان! پس در باره ایشان از خدا بترسید .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :خدای متعال را سه حرمت است که هر کس آنها را نگه دارد، خداوند ، کار دین و دنیای او را حفظ می کند و هر که آنها را نگه ندارد ، خداوند ، هیچ چیز او را حفظ نمی کند : حرمت اسلام ، حرمت من و حرمت عترتم .
.
ص: 376
الإمام الباقر علیه السلام :دَعا رَسولُ اللّهِ أصحابَهُ بِمِنی فَقالَ : . . . یا أیُّهَا النّاسُ ! إنّی تارِکٌ فیکُم حُرُماتِ اللّهِ : کِتابَ اللّهِ ، وعِترَتی ، وَالکَعبَهَ البَیتَ الحَرامَ . (1)
الإمام الصادق علیه السلام :للّهِِ عز و جل فی بِلادِهِ خَمسُ حُرَمٍ : حُرمَهُ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، وحُرمَهُ آلِ رَسولِ اللّهِ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِم ، وحُرمَهُ کِتابِ اللّهِ عز و جل ، وحُرمَهُ کَعبَهِ اللّهِ ، وحُرمَهُ المُؤمِنِ . (2)
عنه علیه السلام :إنَّ للّهِِ عز و جل حُرُماتٍ ثَلاثا لَیسَ مِثلَهُنَّ شَیءٌ : کِتابَهُ وهُوَ حِکمَتُهُ ونورُهُ ، وبَیتَهُ الَّذی جَعَلَهُ قِبلَهً لِلنّاسِ لا یُقبَلُ مِن أحَدٍ تَوَجُّها إلی غَیرِهِ ، وعِترَهَ نَبِیِّکُم صلی الله علیه و آله . (3)
8 / 3 7الخُمسُالکتاب«وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَیْ ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِی الْقُرْبَی وَالْیَتَامَی وَالْمَسَاکِینِ وَابْنِ السَّبِیلِ» . (4)
الحدیثتفسیر الطبری عن ابن الدّیلمیّ :قالَ عَلِیُّ بنُ الحُسَینِ علیه السلام لِرَجُلٍ مِن أهلِ الشّامِ : أما قَرَأتَ فِی الأَنفالِ : «وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَیْ ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ ...» ؟ قالَ : نَعَم ، قالَ : فَإِنَّکُم لَأَنتُم هُم ؟ قالَ : نَعَم . (5)
.
1- .بصائر الدرجات : ص 413 ح 3 عن جابر ، مختصر بصائر الدرجات : ص 90 عن جابر بن یزید الجعفی ، بحار الأنوار : ج 23 ص 141 ح 91 .
2- .الکافی : ج 8 ص 107 ح 82 عن علیّ بن شجره ، بحار الأنوار : ج 2 ص 186 ح 4 .
3- .معانی الأخبار : ص 117 ح 1 ، الأمالی للصدوق : ص 336 ح 456 کلاهما عن عبداللّه بن سنان ، الخصال : ص 146 ح 174 عن ابن عبّاس من دون إسنادٍ إلی أحدٍ من أهل البیت علیهم السلام ، روضه الواعظین : ص 297 ، بحار الأنوار : ج 24 ص 185 ح 1 .
4- .الأنفال : 41 .
5- .تفسیر الطبری : ج 6 الجزء 10 ص 5 ؛ تفسیر فرات : ص 154 ح 191 عن دیلم بن عمرو نحوه ، بحار الأنوار : ج 96 ص 203 ح 21 ، وراجع : تفسیر الآلوسی : ج 25 ص 31 .
ص: 377
8 / 3 - 7 خُمس
امام باقر علیه السلام :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در مِنا ، اصحاب خود را فرا خواند و فرمود :«... ای مردم! من حرمت های خدا را در میان شما بر جای می گذارم : کتاب خدا ، عترتم و کعبه که خانه امن خداست » .
امام صادق علیه السلام :خدای عز و جل را در سرزمینش، پنج حرمت است : حرمت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله ، حرمت خاندان پیامبر خدا که خدا بر آنان درود فرستد ، حرمت کتاب خدای عز و جل ، حرمت کعبه خدا و حرمت مؤمن .
امام صادق علیه السلام :خدای عز و جل را سه حرمت است که هیچ چیز [در حرمت ]مانند آنها نیست : کتاب او که آن حکمت و نور اوست ؛ خانه او که آن را قبله مردم قرار داده و روی کردن به غیر آن را از هیچ کس نمی پذیرد، و عترت پیامبرتان صلی الله علیه و آله .
8 / 3 7خُمسقرآن«بدانید که هر چیزی را به غنیمت گرفتید، یک پنجم آن برای خدا و برای پیامبر و برای خویشاوندان [او] و یتیمان و بینوایان و در راه ماندگان است».
حدیثتفسیر الطبری به نقل از ابن دیلمی :علی بن الحسین (زین العابدین) علیه السلام به مردی از اهل شام فرمود : «آیا در سوره انفال نخوانده ای که : «بدانید که هر چیزی را به غنیمت گرفتید ، یک پنجم آن برای خدا و برای پیامبر و برای خویشاوندان [او] و یتیمان و بینوایان و در راهْ ماندگان است؟» » . گفت : چرا . آیا شما همانان هستید؟ فرمود : «آری» .
.
ص: 378
تفسیر الطبری عن المنهال بن عمرو :سَأَلتُ عَبدَ اللّهِ بنَ مُحَمَّدِ بنِ عَلِیٍّ وعَلِیَّ بنَ الحُسَینِ علیه السلام عَنِ الخُمسِ ، فَقالَ : هُوَ لَنا ، فَقُلتُ لِعَلِیٍّ : إنَّ اللّهَ یَقولُ : «وَالْیَتَامَی وَالْمَسَاکِینِ وَابْنِ السَّبِیلِ» فَقالَ : یَتامانا ومَساکینِنا . (1)
الإمام الباقر علیه السلام فی قَولِ اللّهِ تَعالی : «وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَیْ ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ» :هُم قَرابَهُ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، وَالخُمسُ للّهِِ ولِلرَّسولِ ولَنا . (2)
الإمام الکاظم علیه السلام :وإنَّما جَعَلَ اللّهُ هذَا الخُمسَ خاصَّهً لَهُم [أی لِاهلِ البیتِ علیهم السلام ]دونَ مَساکینِ النّاسِ وأبناءِ سَبیلِهِم ، عِوَضا لَهُم مِن صَدَقاتِ النّاسِ ، تَنزیها مِنَ اللّهِ لَهُم لِقَرابَتِهِم بِرَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله ، وکَرامَهً مِنَ اللّهِ لَهُم عَن أوساخِ النّاسِ ، فَجَعَلَ لَهُم خاصَّهً مِن عِندِهِ ما یُغنیهِم بِهِ عَن أن یُصَیِّرَهُم فی مَوضِعِ الذُّلِّ وَالمَسکَنَهِ . (3)
8 / 3 8الصِّلَهُرسول اللّه صلی الله علیه و آله :مَن صَنَعَ إلی أحَدٍ مِن أهلِ بَیتی یَدا کافَیتُهُ یَومَ القِیامَهِ . (4)
.
1- .تفسیر الطبری : ج 6 الجزء 10 ص 8 ، تفسیر الثعلبی : ج 4 ص 361 ، تفسیر ابن کثیر : ج 4 ص 6 ؛ مجمع البیان : ج 4 ص 837 .
2- .الکافی : ج 1 ص 539 ح 2 عن محمّد بن مسلم ، تفسیر العیّاشی : ج 2 ص 62 ح 56 عن محمّد بن الفضیل عن الإمام الرضا علیه السلام نحوه ، بحار الأنوار : ج 96 ص 201 ح 15 ، وراجع : السنن الکبری : ج 6 ص 480 ذیل ح 12718 .
3- .الکافی : ج 1 ص 540 ح 4 ، تهذیب الأحکام : ج 4 ص 129 ح 366 .
4- .الکافی : ج 4 ص 60 ح 8 ، تهذیب الأحکام : ج 4 ص 110 ح 322 کلاهما عن عیسی بن عبد اللّه عن الإمام الصادق علیه السلام ، کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 2 ص 65 ح 1725 ، المحاسن : ج 1 ص 137 ح 175 عن عیسی بن عبد اللّه العلویّ عن أبیه عن جدّه عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله ، بحار الأنوار : ج 26 ص 228 ح 6 ؛ ذخائر العقبی : ص 52 عن الإمام علیّ علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله ، کنز العمّال : ج 12 ص 95 ح 34152 .
ص: 379
8 / 3 - 8 صله دادن
تفسیر الطبری به نقل از مِنهال بن عمرو :از عبد اللّه بن محمّد بن علی و علی بن الحسین علیه السلام در باره خمس پرسیدم . فرمود : «آن، متعلق به ماست» . به علی گفتم : [امّا] خداوند می فرماید : «و برای یتیمان و بینوایان و در راه ماندگان» . گفت : «مقصود ، یتیمان و بینوایانِ ماست» .
امام باقر علیه السلام در باره آیه : «و بدانید که هر چیزی را به غنیمت گرفتید ، یک پنجم آن برای خدا و برای پیامبر و...» :مقصود ، خویشاوندان پیامبر خداست . خمس، از آنِ خدا و پیامبر و ماست .
امام کاظم علیه السلام :خداوند، در حقیقت ، این خمس را مختصّ آنان (اهل بیت علیهم السلام ) قرار داد و نه برای بینوایان و در راه ماندگان سایر مردم ، و این برای آنها به جای صدقات مردم است [که بر سادات حرام گردیده] و برای آن است که خداوند، خواسته است ایشان را به سبب خویشاوندی شان با پیامبر خدا صلی الله علیه و آله از چرک های [اموال] مردم [یعنی : صدقات و زکات] پاک گرداند و بدین وسیله کرامتشان بخشد . از این رو، مال مخصوصی را از جانب خود برای آنان مقرّر داشت تا به واسطه آن ، بی نیاز شوند و در معرض خواری و درویشی قرار نگیرند .
8 / 3 8صله دادنپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر کس به یکی از افراد خاندان من احسانی کند ، در روز قیامت، آن را جبران می کنم .
.
ص: 380
عنه صلی الله علیه و آله :مَن أرادَ التَّوَسُّلَ إلَیَّ وأن تَکونَ لَهُ عِندی یَدٌ أشفَعُ لَهُ بِها یَومَ القِیامَهِ فَلیَصِل أهلَ بَیتی ویُدخِلِ السُّرورَ عَلَیهِم . (1)
عنه صلی الله علیه و آله فی صِفَهِ الأَئِمَّهِ مِن وُلدِ الإِمامِ عَلِیٍّ علیه السلام :مَن جَفا واحِدا مِنکُم فَقَد جَفانی ، ومَن وَصَلَکُم فَقَد وَصَلَنی . (2)
الإمام الصادق علیه السلام :لا تَدَعوا صِلَهَ آلِ مُحَمَّدٍ علیهم السلام مِن أموالِکُم ، مَن کانَ غَنِیّا فَبِقَدرِ غِناهُ ، ومَن کانَ فَقیرا فَبِقَدرِ فَقرِهِ ، فَمَن أرادَ أن یَقضِیَ اللّهُ لَهُ أهَمَّ الحَوائِجِ إلَیهِ ، فَلیَصِل آلَ مُحَمَّدٍ وشیعَتَهُم بِأَحوَجَ ما یَکونُ إلَیهِ مِن مالِهِ . (3)
عنه علیه السلام :مَن لَم یَقدِر عَلی صِلَتِنا فَلیَصِل صالِحی مُوالینا ، یُکتَب لَهُ ثَوابُ صِلَتِنا ، ومَن لَم یَقدِر عَلی زِیارَتِنا فلَیَزُر صالِحی مُوالینا ، یُکتَب لَهُ ثَوابُ زِیارَتِنا . (4)
تفسیر العیاشی عن عمر بن مریم :سَأَلتُ أبا عَبدِ اللّهِ علیه السلام عَن قَولِ اللّهِ تَعالی : «وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ مَآ أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن یُوصَلَ» (5) قالَ : مِن ذلِکَ صِلَهُ الرَّحِمِ ، وغایَهُ تَأویلِها صِلَتُکَ إیّانا . (6)
.
1- .الأمالی للطوسی : ص 424 ح 947 ، الأمالی للصدوق : ص 462 ح 615 کلاهما عن أبان بن تغلب عن الإمام الباقر عن آبائه علیهم السلام ، کشف الغمّه : ج 2 ص 25 عن الإمام الباقر عن أبیه عن جدّه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، بحار الأنوار : ج 26 ص 227 ح 1 ؛ الفصول المهمّه لابن الصبّاغ : ص 25 ، ینابیع المودّه : ج 2 ص 379 ح 75 نقلاً عن الدیلمیّ فیالفردوس وکلاهما عن الإمام الباقر عن أبیه عن جدّه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله .
2- .کمال الدین : ص 413 ح 13 عن محمّد بن الفضیل عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 23 ص 97 ح 4 .
3- .تحف العقول : ص 514 عن المفضل بن عمر ، بشاره المصطفی : ص 6 عن عمران بن معقل ، بحار الأنوار : ج 96 ص 216 ح 6 .
4- .ثواب الأعمال : ص 124 ح 1 ، تهذیب الأحکام : ج 6 ص 104 ح 181 ، المزار للمفید : ص 216 ح 1 کلاهما عن علیّ بن عثمان الرازی عن الإمام الکاظم علیه السلام نحوه ، کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 2 ص 73 ح 1765 ، کامل الزیارات : ص 528 ح 807 عن عمرو بن عثمان عن الإمام الرضا علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 74 ص 354 ح 29 .
5- .الرعد : 21 .
6- .تفسیر العیّاشی : ج 2 ص 208 ح 30 ، بحار الأنوار : ج 23 ص 268 ح 14 .
ص: 381
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر که می خواهد به من توسّل جوید و او را بر من منّتی باشد که به واسطه آن ، روز قیامت شفاعتش کنم ، به خاندانم صله (هدیه) دهد و آنان را شاد سازد .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در وصف امامان از نسل امام علی علیه السلام :هر کس به یکی از شما جفا کند ، به من جفا کرده و هر کس به شما صله ای (هدیه ای) دهد ، به من صله داده است .
امام صادق علیه السلام :صله (هدیه) دادن از اموال خود به خاندان محمّد علیهم السلام را فرو مگذارید . هر که داراست، به قدر دارایی اش [صله دهد] و هر که نادار است ، به فراخور ناداری اش . هر که می خواهد خداوند ، مهم ترین حاجت هایی را که از خدا می خواهد ، برایش برآورده سازد ، از مال خود ، آنچه را بیشتر از همه مورد نیاز اوست ، به خاندان محمّد و شیعیان آنان صله دهد .
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر که قادر نیست به ما صله (هدیه) دهد ، به دوستان نیک ما صله دهد که همان ثوابِ صله دادن به ما برایش نوشته می شود و هر که قادر نیست به زیارت ما بیاید ، به زیارت دوستان نیک ما برود که همان ثوابِ زیارت ما برایش نوشته می شود .
تفسیر العیّاشی به نقل از عمر بن مریم :از امام صادق علیه السلام در باره آیه : «و آنان که آنچه را خدا به پیوستنش فرمان داده است ، می پیوندند» پرسیدم . فرمود : «از آن جمله است صله رحِم و نهایت تأویل آن ، صله (هدیه) دادن تو به ماست» .
.
ص: 382
8 / 3 9الصَّلاهُصحیح البخاری عن أبی سعید الخدری :قُلنا : یا رَسولَ اللّهِ ، هذَا التَّسلیمُ ، فَکَیفَ نُصَلّی عَلَیکَ ؟ قالَ : قولوا : اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ عَبدِکَ ورَسولِکَ کَما صَلَّیتَ عَلی آلِ إبراهیمَ ، وبارِک عَلی مُحَمَّدٍ وعَلی آلِ مُحَمَّدٍ کَما بارَکتَ عَلی إبراهیمَ . (1)
صحیح البخاری عن عبد الرّحمن بن أبی لیلی :لَقِیَنی کَعبُ بنُ عُجرَهَ فَقالَ : ألا اُهدی لَکَ هَدِیَّهً سَمِعتُها مِنَ النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله ؟ فَقُلتُ : بَلی ، فَأَدّاها لی ، فَقالَ : سَأَلنا رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله فَقُلنا : یا رَسولَ اللّهِ ، کَیفَ الصَّلاهُ عَلَیکُم أهلَ البَیتِ ؟ فَإِنَّ اللّهَ قَد عَلَّمَنا کَیفَ نُسَلِّمُ عَلَیکُم . قالَ : قولوا : اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وعَلی آلِ مُحَمَّدٍ کَما صَلَّیتَ عَلی إبراهیمَ وعَلی آلِ إبراهیمَ ، إنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ . اللّهُمَّ بارِک عَلی مُحَمَّدٍ وعَلی آلِ مُحَمَّدٍ کَما بارَکتَ عَلی إبراهیمَ وعَلی آلِ إبراهیمَ ، إنَّکَ حَمیدٌ مَجیدٌ . (2)
الإمام الصادق علیه السلام :سَمِعَ أبی رَجُلاً مُتَعَلِّقا بِالبَیتِ وهُوَ یَقولُ : اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ ، فَقالَ لَهُ أبی : یا عَبدَ اللّهِ ، لا تَبتُرها ، لا تَظلِمنا حَقَّنا ، قُلِ : اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وأهلِ بَیتِهِ . (3)
.
1- .صحیح البخاری : ج 4 ص 1802 ح 4520 ، صحیح مسلم : ج 1 ص 305 ح 65 ، سنن الدارمی : ج 1 ص 330 ح 1317 کلاهما عن بشیر بن سعد ، سنن النسائی : ج 3 ص 49 کلّها نحوه ؛ العمده : ص 48 ح 38 ، بحار الأنوار : ج 27 ص 259 ح 11 .
2- .صحیح البخاری : ج 3 ص 1233 ح 3190 ، صحیح مسلم : ج 1 ص 305 ح 66 ، سنن أبی داود : ج 1 ص 257 ح 976 ، سنن الدارمی : ج 1 ص 329 ح 1316 کلّها نحوه ؛ کنز العمّال : ج 2 ص 274 ح 3993 ؛ الأمالی للطوسی : ص 429 ح 958 نحوه ، بحار الأنوار : ج 94 ص 48 ح 6 .
3- .الکافی : ج 2 ص 495 ح 21 ، عدّه الداعی : ص 149 کلاهما عن ابن القدّاح .
ص: 383
8 / 3 - 9 صلوات فرستادن
8 / 3 9صلوات فرستادنصحیح البخاری به نقل از ابو سعید خدری :گفتیم : ای پیامبر خدا! نحوه سلام گفتن [بر شما] را دانستیم . چگونه بر شما صلوات بفرستیم؟ فرمود : «بگویید : اللّهُمَّ صَلِّ عَلی محمّدٍ عبدِکَ و رَسولِکَ کَما صَلَّیتَ عَلی آلِ إبراهیمَ وَ بارِک عَلی مُحمّدٍ وَ عَلی آلِ مُحمّدٍ کَما بارَکتَ عَلی إبراهیمَ» .
صحیح البخاری به نقل از عبد الرحمان بن ابی لیلی :کعب بن عجره به من بر خورد و گفت : نمی خواهی به تو هدیه ای دهم که آن را از پیامبر صلی الله علیه و آله شنیدم؟ گفتم : چرا. پس این را به من هدیه داد که : از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله پرسیدیم : ای پیامبر خدا! بر شما اهل بیت، چگونه صلوات بفرستیم؟ چون نحوه سلام گفتن بر شما را خداوند به ما تعلیم داده است . فرمود : «بگویید : اللّهمّ صَلِّ عَلی محمّدٍ و عَلی آلِ محمّدٍ کَما صلّیتَ عَلی إبراهیمَ وَ عَلی آلِ إبراهیمَ إنّکَ حَمیدٌ مَجید . اللّهمَّ بارِک علی محمّدٍ و علی آلِ محمّدٍ کَما بارکتَ علی إبراهیم وَ علی آلِ إبراهیم إنّکَ حَمیدٌ مَجید» .
امام صادق علیه السلام :پدرم از مردی که به کعبه آویخته بود ، شنید که می گوید : اللّهُمَّ صَلِّ عَلی محمّدٍ . پدرم به او فرمود : «ای بنده خدا! آن را ناقص مگو و حقّ ما را ضایع مگردان . بگو : اللّهمَّ صَلِّ علی محمّدٍ و أهلِ بَیتِه» .
.
ص: 384
رسول اللّه صلی الله علیه و آله :مَن صَلّی صَلاهً لَم یُصَلِّ فیها عَلَیَّ ولا عَلی أهلِ بَیتی لَم تُقبَل مِنهُ . (1)
الشّافعی فی دیوانه : یا أهلَ بَیتِ رَسولِ اللّهِ ، حُبُّکُمُفَرضٌ مِنَ اللّهِ فِی القُرآنِ أنزَلَهُ کَفاکُمُ مِن عَظیمِ القَدرِ أنَّکُمُمَن لَم یُصَلِّ عَلَیکُم لا صَلاهَ لَهُ . (2)
8 / 3 10الذِّکرُرسول اللّه صلی الله علیه و آله :ما مِن قَومٍ یَذکُرونَ فَضلَ عَلِیِّ بنِ أبی طالِبٍ علیه السلام إلّا هَبَطَت عَلَیهِم مَلائِکَهٌ تَحُفُّ بِهِم ، وإِذا تَفَرَّقوا عَرَجَتِ المَلائِکَهُ إلَی السَّماءِ ، فَتَقولُ لَهُمُ المَلائِکَهُ : إنّا نَشُمُّ مِنکُم رائِحَهً لَم نَشُمَّها مِنَ المَلائِکَهِ ، فَلَم نَرَ رائِحَهً أطیَبَ مِنها ! فَیَقولونَ : إنّا کُنّا عِندَ قَومٍ یَذکُرونَ مُحَمَّدا وأهلَ بَیتِهِ فَعَبِقَ فینا مِن ریحِهِم فَعُطِّرنا . فَیَقولونَ : اِهبِطوا بِنا إلَیهِم ، فَیَقولونَ لَهُم : قَد تَفَرَّقوا ومَضی کُلُّ واحِدٍ إلی مَنزِلِهِ ، فَیَقولونَ : اِهبِطوا إلَی المَکانِ الَّذی کانوا فیهِ حَتّی نَتَعَطَّرَ بِذلِکَ المَکانِ . (3)
.
1- .سنن الدارقطنی : ج 1 ص 355 ح 6 ، عن أبی مسعود الأنصاری ، الشفا : ج 2 ص 64 عن ابن مسعود ، سبل الهدی والرشاد : ج 11 ص 10 عن أبی مسعود البدری ؛ تهذیب الأحکام : ج 2 ص 159 ح 625 ، المقنعه : ص 264 کلاهما عن زراره عن الإمام الصادق علیه السلام نحوه ، بحار الأنوار : ج 85 ص 279 .
2- .دیوان الشافعی : ص 68 ، الصواعق المحرقه : ص 148 والکلام موجّه عند المؤلّف ، نور الأبصار : ص 127 وفیه «الفخر» بدل «القدر» ، سبل الهدی والرشاد : ج 11 ص 11 من دون إسنادٍ إلی الشافعی .
3- .الروضه فی فضائل أمیر المؤمنین : ص 189 ح 163 ، بحار الأنوار : ج 38 ص 199 ح 7 نقلاً عن الفضائل نحوه وکلاهما عن اُمّ سلمه ؛ ینابیع المودّه : ج 2 ص 271 ح 773 عن اُمّ سلمه نحوه .
ص: 385
8 / 3 - 10 یاد کردن
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هر که نمازی بخواند و در آن بر من و اهل بیتم صلوات نفرستد ، نمازش پذیرفته نمی شود .
دیوان الشافعی :ای اهل بیت پیامبر خدا! خداوند ، دوستی شما را در قرآنی که فرو فرستاده، واجب ساخته است. در عظمت مقام شما همین بس که هر کس بر شما صلوات نفرستد ، نمازش درست نیست .
8 / 3 10یاد کردنپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هیچ مردمی نیستند که فضیلت علی بن ابی طالب را یاد کنند ، مگر این که فرشتگان، آنها را در میان می گیرند و به انجمن آنان ملحق می شوند و با ایشان همسخن می گردند و چون پراکنده می شوند ، فرشتگان به آسمان عروج می کنند . پس فرشتگان دیگر به آنها می گویند : ما از شما رایحه ای استشمام می کنیم که تا کنون آن را از فرشتگان نبوییده ایم و از آن خوش بوتر ندیده ایم . آن فرشتگان می گویند : ما نزد جماعتی بودیم که از فضایل محمّد و خاندان محمّد، سخن می گفتند و ما از رایحه آنان برخوردار شدیم و عطرآگین گشته ایم . آن فرشتگان دیگر می گویند : ما را نیز نزد ایشان فرود آورید . آن فرشتگان می گویند : آنان متفرّق گشتند و هر یک از آنها به خانه خویش رفت . آن فرشتگان دیگر می گویند : ما را به آن جایی که اجتماع کرده بودند ، فرود آورید تا خود را با [بوی خوشِ] آن مکان ، خوش بو سازیم .
.
ص: 386
الإمام علیّ علیه السلام :ذِکرُنا أهلَ البَیتِ شِفاءٌ مِنَ العِلَلِ وَالأَسقامِ ووَسواسِ الرَّیبِ . (1)
الإمام الباقر علیه السلام :إنَّ ذِکرَنا مِن ذِکرِ اللّهِ ، وذِکرَ عَدُوِّنا مِن ذِکرِ الشَّیطانِ . (2)
الإمام الصادق علیه السلام :إنَّ ذِکرَنا مِن ذِکرِ اللّهِ ، إنّا إذا ذُکِرنا ذُکِرَ اللّهُ ، وإذا ذُکِرَ عَدُوُّنا ذُکِرَ الشَّیطانُ . (3)
عنه علیه السلام لِداوُدَ بنِ سَرحانَ :یا داوُدُ ، أبلِغ مُوالِیَّ عَنِّی السَّلامَ ، وأنّی أقولُ : رَحِمَ اللّهُ عَبدا اجتَمَعَ مَعَ آخَرَ فَتَذاکَرا أمرَنا ، فَإِنَّ ثالِثَهُما مَلَکٌ یَستَغفِرُ لَهُما . ومَا اجتَمَعَ اثنانِ عَلی ذِکرِنا إلّا باهَی اللّهُ تَعالی بِهِمَا المَلائِکَهَ ، فَإِذَا اجتَمَعتُم فَاشتَغِلوا بِالذِّکرِ ، فَإِنَّ فِی اجتِماعِکُم ومُذاکَرَتِکُم إحیاءَنا . وخَیرُ النّاسِ مِن بَعدِنا مَن ذاکَرَ بِأَمرِنا ودَعا إلی ذِکرِنا . (4)
عنه علیه السلام :إنَّ مِنَ المَلائِکَهِ الَّذینَ فِی السَّماءِ لَیَطَّلِعونَ عَلَی الواحِدِ وَالاِثنَینِ وَالثَّلاثَهِ وهُم یَذکُرونَ فَضلَ آلِ مُحَمَّدٍ ، فَیَقولونَ : أما تَرَونَ إلی هؤُلاءِ فی قِلَّتِهِم وکَثرَهِ عَدُوِّهِم یَصِفونَ فَضلَ آلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله ؟! فَتَقولُ الطّائِفَهُ الاُخری مِنَ المَلائِکَهِ : «ذَ لِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَن یَشَآءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ» (5) . (6)
.
1- .الخصال : ص 625 ح 10 عن محمّد بن مسلم عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، المحاسن : ج 1 ص 135 ح 171 عن محمّد بن مسلم عن الإمام الصادق عنه علیهماالسلام ، تحف العقول : ص 114 کلّها نحوه ، تفسیر فرات : ص 367 ح 499 ، بحار الأنوار : ج 10 ص 104 ح 1 ، وراجع : التفسیر المنسوب إلی الإمام العسکری علیه السلام : ص 585 ح 348 .
2- .الکافی : ج 2 ص 496 ح 2 عن أبی بصیر عن الإمام الصادق علیه السلام ، عدّه الداعی : ص 241 ، بحار الأنوار : ج 75 ص 468 ح 20 .
3- .الکافی : ج 2 ص 186 ح 1 عن علیّ بن أبی حمزه ، بحار الأنوار : ج 74 ص 258 ح 55 .
4- .الأمالی للطوسی : ص 224 ح 390 ، بشاره المصطفی : ص 110 وفیه «إحیاء لأمرنا» بدل «إحیاءنا» نحوه وکلاهما عن معتب مولی أبی عبداللّه علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 1 ص 200 ح 8 .
5- .الجمعه : 4 .
6- .الکافی : ج 8 ص 334 ح 521 ، و ج 2 ص 187 ح 4 ، تأویل الآیات الظاهره : ج 2 ص692 ح2، بحار الأنوار : ج 74 ص 260 ح 58 .
ص: 387
امام علی علیه السلام :یاد ما اهل بیت ، شفابخش بیماری ها و ناخوشی ها و درمانگر وسوسه شک است .
امام باقر علیه السلام :همانا یاد کردن از ما، یاد کردن از خداست و یاد کردن از دشمن ما، یاد کردن از شیطان است .
امام صادق علیه السلام :همانا یاد کردن از ما، یاد کردن از خداست . هر گاه ما یاد شویم ، خدا یاد شده است و هر گاه دشمن ما یاد شود ، شیطان یاد شده است .
امام صادق علیه السلام به داوود بن سرحان :ای داوود! سلام مرا به دوستدارانم برسان و به آنان ابلاغ کن که من می گویم : رحمت خدا بر آن بنده ای که با دیگری گرد آید و دو نفری در باره قضیّه ما گفتگو کنند، که در این حال ، سومین نفر آنان، فرشته ای است که برای آن دو، آمرزش می طلبد . هیچ دو نفری گرد هم نیامدند و از ما یاد نکردند ، مگر این که خداوند متعال ، به وجود آنان بر فرشتگان بالید . پس هر گاه گرد هم آمدید ، به ذکر، مشغول شوید ؛ زیرا گردهمایی و مذاکره شما با یکدیگر، موجب زنده شدن ما می شود . بهترین مردم بعد از ما، کسی است که در باره کار ما مذاکره کند و به یاد و نام ما فرا خواند .
امام صادق علیه السلام :برخی از فرشتگان آسمان ، یکی دو سه نفر [از اهل زمین ]را می بینند که مشغول سخن گفتن از فضایل خاندان محمّد صلی الله علیه و آله هستند . پس می گویند : نمی بینید این عدّه را که با تعداد اندکشان و داشتن دشمنان فراوان ، از فضایل خاندان محمّد صلی الله علیه و آله یاد می کنند؟! گروه دیگری از فرشتگان می گویند : «این، فضل خداست که آن را به هر که بخواهد، عطا می کند و خدا دارای فضل بسیار است» .
.
ص: 388
8 / 3 11ذِکرُ المَصائِبِالأمالی للمفید عن عثمان بن أحمد الدقّاق عن جعفر بن محمّد بن مالک عن أحمد بن یحیی الأودی عن مخول بن إبراهیم عن الربیع بن المنذر عن أبیه عَنِ الإِمامِ الحُسَینِ علیه السلام :ما مِن عَبدٍ قَطَرَت عَیناهُ فینا قَطرَهً أو دَمَعَت عَیناهُ فینا دَمعَهً إلّا بَوَّأَهُ اللّهُ تَعالی بِها فِی الجَنَّهِ حُقبا . قالَ أحمَدُ بنُ یَحیَی الأَودِیُّ : فَرَأَیتُ الحُسَینَ بنَ عَلِیٍّ علیه السلام فِی المَنامِ فَقُلتُ : حَدَّثَنی مُخَوَّلُ بنُ إبراهیمَ عَنِ الرَّبیعِ بنِ المُنذِرِ عَن أبیهِ عَنکَ أنَّکَ قُلتَ : ما مِن عَبدٍ قَطَرَت عَیناهُ فینا قَطرَهً أو دَمَعَت عَیناهُ فینا دَمعَهً إلّا بَوَّأَهُ اللّهُ بِها فِی الجَنَّهِ حُقبا . قالَ : نَعَم . قُلتُ : سَقَطَ الإِسنادُ بَینی وبَینَکَ . (1)
الأمالی للطوسی عن الحسین بن أبی فاخته :کُنتُ أنا وأبو سَلَمَهَ السَّرّاجُ ویونُسُ بنُ یَعقوبَ وَالفَضلُ بنُ یَسارٍ عِندَ أبی عَبدِ اللّهِ جَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ علیه السلام ، فَقُلتُ لَهُ : جُعِلتُ فِداکَ ، إنّی أحضُرُ مَجالِسَ هؤُلاءِ القَومِ فَأَذکُرُکُم فی نَفسی ، فَأَیَّ شَیءٍ أقولُ ؟ فَقالَ : یا حُسَینُ ، إذا حَضَرتَ مَجالِسَهُم فَقُل : اللّهُمَّ أرِنَا الرَّخاءَ وَالسُّرورَ ، فَإِنَّک تَأتی عَلی ما تُریدُ . قالَ : فَقُلتُ : جُعِلتُ فِداکَ ، إنّی أذکُرُ الحُسَینَ بنَ عَلِیٍّ علیه السلام ، فَأَیَّ شَیءٍ أقولُ إذا ذَکَرتُهُ ؟ فَقالَ : قُل : صَلَّی اللّهُ عَلَیکَ یا أبا عَبدِ اللّهِ ، تُکَرِّرُها ثَلاثا . ثُمَّ أقبَلَ عَلَینا وقالَ : إنَّ أبا عَبدِ اللّهِ الحُسَینَ علیه السلام لَمّا قُتِلَ بَکَت عَلَیهِ السَّماواتُ السَّبعُ وَالأَرَضونَ السَّبعُ وما فیهِنَّ وما بَینَهُنَّ ، ومَن یَتَقَلَّبُ فِی الجَنَّهِ وَالنّارِ ، وما یُری وما لا یُری إلّا ثَلاثَهَ أشیاءَ ، فَإِنَّها لَم تَبکِ عَلَیهِ . فَقُلتُ : جُعِلتُ فِداکَ ، وما هذِهِ الثَّلاثَهُ الأَشیاءُ الَّتی لَم تَبکِ عَلَیهِ ؟ فَقالَ علیه السلام : البَصرَهُ ، ودِمَشقُ ، وآلُ الحَکَمِ بنِ أبِی العاصِ . (2)
.
1- .الأمالی للمفید : ص 341 ح 6 ، الأمالی للطوسی : ص 117 ح 181 ، بشاره المصطفی : ص 62 ، کلاهما عن الربیع بن المنذر عن أبیه ، کامل الزیارات : ص 202 ح 288 عن الربیع بن المنذر عن أبیه عن الإمام زین العابدین علیه السلام نحوه ، بحار الأنوار : ج 44 ص 279 ح 8 ؛ ذخائر العقبی : ص 52 عن الربیع بن المنذر عن أبیه نحوه .
2- .الأمالی للطوسی : ص 54 ح 73 ، الکافی : ج 4 ص 575 ح 2 ، کامل الزیارات : ص 362 ح 618 کلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج 45 ص 201 ح 3 .
ص: 389
8 / 3 - 11 ذکر مصائب
8 / 3 11ذکر مصائبالأمالی، مفید به نقل از عثمان بن احمد دقّاق ، از جعفر بن محمّد بن مالک :احمد بن یحیی اَوَدی ، از مُخوّل بن ابراهیم ، از ربیع بن منذر ، از پدرش ، نقل کرد که امام حسین علیه السلام فرمود : «هیچ بنده ای نیست که دو چشم او برای ما قطره ای بیفشاند یا دو دیده اش به خاطر ما اشکی بریزد ، مگر این که خداوند به سبب آن ، او را یک قَرن ، (1) در بهشت ، جای می دهد» . احمد بن یحیی اَودی گفت : من ، حسین بن علی علیه السلام را در خواب دیدم و گفتم : مخوّل بن ابراهیم، از ربیع بن مُنذِر، از پدرش برایم گفت که شما فرموده اید : «هیچ بنده ای نیست که دو چشم او برای ما قطره ای بیفشاند یا دو دیده اش به خاطر ما اشکی بریزد ، مگر این که خداوند به سبب آن، او را یک قَرن در بهشت جای می دهد؟» . امام صلی الله علیه و آله فرمود : «درست است» . گفتم : اینک سند [این حدیث] میان من و شما ساقط گشت [و من آن را بی واسطه از شما شنیدم و از این پس ، بدون واسطه از شما روایت می کنم] .
الأمالی، طوسی به نقل از حسین بن ابی فاخته :من و ابو سَلَمه سرّاج و یونس بن یعقوب و فضل بن یسار در خدمت امام صادق علیه السلام بودیم . من گفتم : فدایت شوم! من در مجالس این قوم، حاضر می شوم ؛ امّا در دلم شما را یاد می کنم . چه ذکری بگویم؟ فرمود : «ای حسین! هر گاه در مجالس آنان حاضر شدی ، بگو : خدایا! آسایش و شادمانی را نصیب ما فرما! . در این صورت، تو به آنچه می خواهی ، می رسی» . گفتم : فدایت شوم! من حسین بن علی علیه السلام را یاد می کنم . در هنگام یاد کردن از او، چه بگویم؟ فرمود : «بگو : صلّی اللّه علیک یا أبا عبد اللّه . این ذکر را سه بار تکرار کن» . امام علیه السلام سپس رو به ما کرد و فرمود : «هنگامی که ابو عبد اللّه الحسین علیه السلام به قتل رسید ، هفت آسمان و هفت زمین و هر آنچه در آنها و در میان آنهاست و همه بهشتیان و دوزخیان و همه موجودات مرئی و نامرئی برای او گریستند ، مگر سه چیز که برایش گریه نکردند» . گفتم : فدایت شوم! آن سه چیزی که بر او گریه نکردند ، کدام اند؟ فرمود : «بصره ، دمشق و خاندان حَکَم بن ابی العاص» .
.
1- .در متن عربی حدیث ، «حُقب» آمده که به معنای : یک قرن ، یک عمر ، هشتاد سال یا بیشتر است (ر . ک : منتهی الأرب ؛ الطراز المتضمّن : ماده «حقب») .
ص: 390
الإمام الصادق علیه السلام :مَن دَمَعَت عَینُهُ فینا دَمعَهً لِدَمٍ سُفِکَ لَنا ، أو حَقٍّ لَنا نُقِصناهُ ، أو عِرضٍ اُنتُهِکَ لَنا أو لِأَحَدٍ مِن شیعَتِنا ، بَوَّأَهُ اللّهُ تَعالی بِها فِی الجَنَّهِ حُقبا . (1)
ثواب الأعمال عن بکر بن محمّد الأزدیّ عن الإمام الصّادق علیه السلام :قالَ علیه السلام : تَجلِسونَ وتَتَحَدَّثونَ ؟ قُلتُ : جُعِلتُ فِداکَ ، نَعَم . قالَ : إنَّ تِلکَ الَمجالِسَ اُحِبُّها فَأَحیوا أمرَنا ، إنَّهُ مَن ذَکَرَنا أو ذُکِرنا عِندَهُ فَخَرَجَ مِن عَینَیهِ مِثلُ جَناحِ الذُّبابِ ، غَفَرَ اللّهُ لَهُ ذُنوبَهُ ولَو کانَت أکثَرَ مِن زَبَدِ البَحرِ . (2)
الإمام الصادق علیه السلام :مَن ذُکِرنا عِندَهُ فَفاضَت عَیناهُ ، حَرَّمَ اللّهُ وَجهَهُ عَلَی النّارِ . (3)
.
1- .الأمالی للمفید : ص 175 ح 5 ، الأمالی للطوسی : ص 194 ح 330 ، بشاره المصطفی : ص 105 کلّها عن محمّد بن أبی عماره الکوفیّ ، بحار الأنوار : ج 44 ص 279 ح 7 .
2- .ثواب الأعمال : ص 223 ح 1 ، مصادقه الإخوان : ص 134 ح 1 ، قرب الإسناد : ص 36 ح 117 ، بشاره المصطفی : ص 275 ، مستطرفات السرائر : ص 125 ح 9 کلّها نحوه ، بحار الأنوار : ج 44 ص 282 ح 14 ، وراجع : المحاسن : ج 1 ص 136 ح 174 وکامل الزیارات : ص 207 ح 293 .
3- .کامل الزیارات : ص 207 ح 296 عن فضیل بن فضاله ، بحار الأنوار : ج 44 ص 285 ح 22 .
ص: 391
امام صادق علیه السلام :هر کس به خاطر خونی که از ما ریخته شده یا حقّی که از ما گرفته شده و یا هتک حرمتی که نسبت به ما یا یکی از شیعیان ما شده ، قطره ای اشک بریزد ، خداوند متعال ، به سبب آن، او را یک قَرن در بهشت جای می دهد .
ثواب الأعمال به نقل از بکر بن محمّد اَزدی :امام صادق علیه السلام فرمود : «آیا با هم می نشینید و گفتگو می کنید؟» . گفتم : آری ، فدایت شوم! فرمود : «من این گونه مجالس را دوست دارم . پس یاد ما را زنده کنید که هر کس از ما یاد کند یا در حضور او از ما یاد شود و به اندازه پر مگسی اشک از دیدگانش بیرون آید ، خداوند، گناهان او را می آمرزد ، حتّی اگر بیشتر از کف دریا باشد» .
امام صادق علیه السلام :هر کس در نزد او از ما یاد شود و او بگرید ، خداوند ، چهره اش را بر آتش حرام می گرداند .
.
ص: 392
الأمالی للمفید عن أبان بن تغلب عن الإمام الصّادق علیه السلام :نَفَسُ المَهمومِ لِظُلمِنا تَسبیحٌ ، وهَمُّهُ لَنا عِبادَهٌ ، وکِتمانُ سِرِّنا جِهادٌ فی سَبیلِ اللّهِ . ثُمَّ قالَ أبو عَبدِاللّهِ علیه السلام : یَجِبُ أن یُکتَبَ هذَا الحَدیثُ بِالذَّهَبِ . (1)
الإمام الصادق علیه السلام لِمِسمَعِ بنِ عَبدِ المَلِکِ :یا مِسمَعُ ، إنَّ الأَرضَ وَالسَّماءَ لَتَبکی مُنذُ قُتِلَ أمیرُ المُؤمِنینَ علیه السلام رَحمَهً لَنا ، وما بَکی لَنا مِنَ المَلائِکَهِ أکثَرُ ، وما رَقَأَت دُموعُ المَلائِکَهِ مُنذُ قُتِلنا . وما بَکی أحَدٌ رَحمَهً لَنا ولِما لَقینا إلّا رَحِمَهُ اللّهُ تَعالی قَبلَ أن تَخرُجَ الدَّمعَهُ مِن عَینِهِ ، فَإِذا سالَت دُموعُهُ عَلی خَدِّهِ فَلَو أنَّ قَطرَهً مِن دُموعِهِ سَقَطَت فی جَهَنَّمَ لَأَطفَأَت حَرَّها حَتّی لا یوجَدَ لَها حَرٌّ . وإنَّ الموجَعَ قَلبُهُ لَنا لَیَفرَحُ یَومَ یَرانا عِندَ مَوتِهِ فَرحَهً لا تَزالُ تِلکَ الفَرحَهُ فی قَلبِهِ حَتّی یَرِدَ عَلَینَا الحَوضَ . (2)
الإمام الرضا علیه السلام :مَن تَذَکَّرَ مُصابَنا وبَکی لِمَا ارتُکِبَ مِنّا کانَ مَعَنا فی دَرَجَتِنا یَومَ القِیامَهِ . ومَن ذَکَّرَ بِمُصابِنا فَبَکی وأبکی ، لَم تَبکِ عَینُهُ یَومَ تَبکِی العُیونُ . ومَن جَلَسَ مَجلِسا یُحیی فیهِ أمرَنا ، لَم یَمُت قَلبُهُ یَومَ تَموتُ القُلوبُ . (3)
بحار الأنوار عن دعبل الخزاعی :دَخَلتُ عَلی سَیِّدی ومَولایَ عَلِیِّ بنِ موسَی الرِّضا علیه السلام فی مِثلِ هذِهِ الأَیّامِ ، فَرَأَیتُهُ جالِسا جِلسَهَ الحَزینِ الکَئیبِ وأصحابُهُ مِن حَولِهِ ، فَلَمّا رَآنی مُقبِلاً قالَ لی : مَرحَبا بِکَ یا دِعبِلُ ، مَرحَبا بِناصِرِنا بِیَدِهِ ولِسانِهِ . ثُمَّ إنَّهُ وَسَّعَ لی فی مَجلِسِهِ وأجلَسَنی إلی جانِبِهِ . ثُمَّ قالَ لی : یا دِعبِلُ ، اُحِبُّ أن تُنشِدَنی شِعرا ؛ فَإِنَّ هذِهِ الأَیّامَ أیّامُ حُزنٍ کانَت عَلَینا أهلَ البَیتِ ، وأیّامُ سُرورٍ کانَت عَلی أعدائِنا خُصوصا بَنی اُمَیَّهَ . یا دِعبِلُ ، مَن بَکی وأبکی عَلی مُصابِنا ولَو واحِدا کانَ أجرُهُ عَلَی اللّهِ . یا دِعبِلُ ، مَن ذَرَفَت عَیناهُ عَلی مُصابِنا وبَکی لِما أصابَنا مِن أعدائِنا حَشَرَهُ اللّهُ مَعَنا فی زُمرَتِنا . یا دِعبِلُ ، مَن بَکی عَلی مُصابِ جَدِّیَ الحُسَینِ غَفَرَ اللّهُ لَهُ ذُنوبَهُ البَتَّهَ . (4)
.
1- .الأمالی للمفید : ص 338 ح 3 ، الکافی : ج 2 ص 226 ح 16 عن عیسی بن أبی منصور نحوه ، الأمالی للطوسی : ص 115 ح 178 ، بشاره المصطفی : ص 257 ، الدرّ النظیم : ص 642 ولیس فیه ذیله ، بحار الأنوار : ج 44 ص 278 ح 4 .
2- .کامل الزیارات : ص 203 ح 291 ، بحار الأنوار : ج 44 ص 290 ح 31 .
3- .الأمالی للصدوق : ص 131 ح 119 ، عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 1 ص 294 ح 48 ولیس فیه صدره إلی «یوم القیامه» وکلاهما عن الحسن بن علیّ بن فضّال ، الدعوات : ص 278 ح 806 عن الإمام الصادق علیه السلام وفیه ذیله من «من جلس مجلسا» ، بحار الأنوار : ج 44 ص 278 ح 1 ، وراجع : مکارم الأخلاق : ج 2 ص 93 ح 2663 .
4- .بحار الأنوار : ج 45 ص 257 ح 15 نقلاً عن بعض مؤلّفات المتأخّرین ، الدمعه الساکبه : ج 4 ص 173 نقلاً عن کتاب المنتخب فی جمع المراثی والخطب .
ص: 393
الأمالی، مفید به نقل از ابان بن تغلب :امام صادق علیه السلام فرمود : «نفس کشیدن غم دیده از برای ستمی که بر ما رفته ، تسبیح است و اندوه او به خاطر ما ، عبادت است و پرده پوشی اسرار ما، جهاد در راه خداست» . امام صادق علیه السلام سپس فرمود : «باید این حدیث را با طلا نوشت» .
امام صادق علیه السلام خطاب به مسمع بن عبد الملک :ای مسمع! از زمانی که امیر مؤمنان علیه السلام کشته شد ، آسمان و زمین، دلسوزانه برای ما می گریند و فرشتگانی که برای ما گریه می کنند ، بیشترند [از آسمان و زمین] و از زمانی که ما کشته شدیم ، اشک فرشتگان، نخشکیده است و هیچ کس از روی دلسوزی ، برای ما و به خاطر آنچه بر سر ما آمده است، نمی گرید ، مگر این که خداوند متعال ، پیش از آن که اشکْ از دیدگانش بیرون آید ، او را رحمت می کند و چون اشک هایش بر گونه اش جاری گردد ، اگر قطره ای از آن اشک ها در جهنّم افتد ، حرارت آن را فرو می نشاند ، چندان که دیگر حرارتی برایش نمی نمانَد و کسی که به خاطر [مصائبِ] ما دلی دردمند داشته باشد ، هنگام مرگش که ما را می بیند ، چنان سُروری به او دست می دهد که تا وقتی در کنار حوض [کوثر] بر ما وارد شود، آن سُرور همچنان در قلبش باقی است .
امام رضا علیه السلام :هر کس مصیبت ما را به یاد آورد و به خاطر ستم هایی که بر ما رفته است، بگِرید ، روز قیامت ، با ما در یک درجه خواهد بود و هر که یاد مصیبت ما کند و بگرید و بگریاند ، در آن روزی که چشم ها می گریند ، چشم او نمی گرید و هر کس در مجلسی بنشیند که یاد و نام ما در آن زنده می شود ، در آن روزی که دل ها می میرند ، دل او نمی میرد .
بحار الأنوار به نقل از دعبل خزاعی :در یک چنین روزهایی به خدمت سَرور و مولایم علی بن موسی الرضا علیه السلام رسیدم . دیدم که همچون شخص اندوهگینِ دل شکسته ای نشسته است و یارانش گرد او جمع اند . چون مرا دید ، فرمود : «خوش آمدی، ای دعبل! خوش آمدی، ای آن که با دست و زبانَت یاری مان می کنی» . سپس برایم جا باز کرد و مرا پهلوی خود نشانید و آن گاه فرمود : «ای دعبل! دوست دارم برایم شعری بسرایی ؛ زیرا این روزها، روزهای غم و اندوه ما اهل بیت و ایّام شادمانی دشمنان ما ، بویژه بنی امیّه بوده است . ای دعبل! هر کس در مصیبت ما بگرید و دیگری را و لو یک نفر بگریاند ، پاداش او با خداست . ای دعبل! هر کس دیدگانش بر مصیبت ما اشک بریزد و به خاطر آنچه از دشمنانمان به ما رسیده است، بگِرید ، خداوند، او را در زمره ما محشور می نماید . ای دعبل! هر کس برای مصیبت جدّم حسین گریه کند ، خداوند قطعاً گناهان او را می آمرزد» .
.
ص: 394
الملهوف:رُوِیَ عَن آلِ الرَّسول أَنَّهُم قالوا: مَن بَکی وأبکی فینا مِئَهً فَلَهُ الجَنَّهُ ، ومَن بَکی وأبکی خَمسینَ فَلَهُ الجَنَّهُ ، ومن بَکی وأبکی ثَلاثینَ فَلَهُ الجَنَّهُ ، ومَن بَکی وأبکی عِشرینَ فَلَهُ الجَنَّهُ ، ومَن بَکی وأبکی عَشرَهً فَلَهُ الجَنَّهُ ، ومَن بَکی وأبکی واحِدا فَلَهُ الجَنَّهُ ، ومَن تَباکی فَلَهُ الجَنَّهُ . (1)
.
1- .الملهوف : ص 86 ، بحار الأنوار : ج 44 ص 288 ذیل ح 27 .
ص: 395
الملهوف:از اهل بیت علیهم السلام روایت شده است که فرموده اند: «هر کس به خاطر ما بگِرید و صد نفر را بگریاند ، به بهشت می رود . هر کس بگِرید و پنجاه نفر را بگریاند ، به بهشت می رود . هر کس بگرید و سی نفر را بگریاند ، به بهشت می رود . هر کس بگرید و بیست نفر را بگریاند ، به بهشت می رود . هر کس بگرید و ده نفر را بگریاند ، به بهشت می رود . هر کس بگرید و یک نفر را بگریاند ، به بهشت می رود و هر کس وانمود به گریه کردن هم کند ، به بهشت می رود» .
.
ص: 396
الفصل التّاسع : حبّ أهل البیت علیهم السّلام9 / 1فَضلُ حُبِّهِم9 / 1 1أساسُ الإِسلامِرسول اللّه صلی الله علیه و آله :الإِسلامُ عُریانٌ ، فَلِباسُهُ الحَیاءُ ، وزینَتُهُ الوَقارُ ، ومُروءَتُهُ العَمَلُ الصّالِحُ ، وعِمادُهُ الوَرَعُ . ولِکُلِّ شَیءٍ أساسٌ ، وأساسُ الإِسلامِ حُبُّنا أهلَ البَیتِ . (1)
الإمام علیّ علیه السلام :قالَ لی رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : یا عَلِیُّ ، إنَّ الإِسلامَ عُریانٌ ، لِباسُهُ التَّقوی ، ورِیاشُهُ الهُدی ، وزینَتُهُ الحَیاءُ ، وعِمادُهُ الوَرَعُ ، ومِلاکُهُ العَمَلُ الصّالِحُ ، وأساسُ الإِسلامِ حُبّی وحُبُّ أهلِ بَیتی . (2)
.
1- .الکافی : ج 2 ص 46 ح 2 ، المحاسن : ج 1 ص 445 ح 1031 کلاهما عن مدرک بن عبدالرحمن عن الإمام الصادق علیه السلام کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 4 ص 364 ح 5762 عن حمّاد بن عمرو عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، الأمالی للصدوق : ص 341 ح 406 عن مبارک بن عبدالرحمن عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، تحف العقول : ص 307 عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 68 ص 343 ح 15 .
2- .تاریخ دمشق : ج 43 ص 241 ح 9170 عن علیّ بن حمزه الصوفی عن أبیه عن موسی بن جعفر عن آبائه علیهم السلام ، کنز العمّال : ج 13 ص 645 ح 37631 ؛ الدرّ النظیم : ص 320 عن ابن عبّاس نحوه ولیس فیه «حبّی وحبّ» .
ص: 397
فصل نهم : دوست داشتن اهل بیت علیهم السلام
9 / 1 فضیلت دوست داشتن اهل بیت علیهم السلام
9 / 1 - 1 بنیاد اسلام
فصل نهم : دوست داشتن اهل بیت علیهم السّلام9 / 1فضیلت دوست داشتن اهل بیت علیهم السّلام9 / 1 1بنیاد اسلامپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :اسلام، برهنه است وجامه آن، حیاست و زیورش وقار و مردانگی اش کردار نیک و ستونش پارسایی . هر چیزی، بنیادی دارد و بنیاد اسلام ، دوست داشتن ما اهل بیت است .
امام علی علیه السلام :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به من فرمود : «ای علی! اسلام [به منزله پیکری ]برهنه است که لباس آن ، پرهیزگاری و اثاث خانه اش، هدایت و زیورش حیا و ستونش پارسایی و قوامش کردار نیک است و بنیاد اسلام ، دوست داشتن من و دوست داشتن اهل بیت من است» .
.
ص: 398
الإمام الحسین علیه السلام :لَمّا قَضی رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله مَناسِکَهُ مِن حَجَّهِ الوَداعِ رَکِبَ راحِلَتَهُ وأنشَأَ یَقولُ : لا یَدخُلُ الجَنَّهَ إلّا مَن کانَ مُسلِما . فَقامَ إلَیهِ أبو ذَرٍّ الغِفارِیُّ رحمه اللهفَقالَ : یا رَسولَ اللّهِ ، ومَا الإِسلامُ ؟ فَقالَ صلی الله علیه و آله : الإِسلامُ عُریانٌ ، لِباسُهُ التَّقوی ، وزینَتُهُ الحَیاءُ ، ومِلاکُهُ الوَرَعُ ، وجَمالُهُ (1) الدّینُ ، وثَمَرُهُ العَمَلُ الصّالِحُ ، ولِکُلِّ شَیءٍ أساسٌ وأساسُ الإِسلامِ حُبُّنا أهلَ البَیتِ . (2)
الإمام علیّ علیه السلام مِن خُطبَهٍ لَهُ یَذکُرُ فیها آلَ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله :هُم دعائم الإسلام ، ووَلائِجُ الاِعتِصامِ ، بِهِم عادَ الحَقُّ إلی نِصابِهِ ، وَانزاحَ الباطِلُ عَن مَقامِهِ ، وَانقَطَعَ لِسانُهُ عَن مَنبِتِهِ . (3)
الإمام الباقر علیه السلام :حُبُّنا أهلَ البَیتِ نِظامُ الدّینِ . (4)
عنه علیه السلام :بُنِیَ الإِسلامُ عَلی خَمسٍ : عَلَی الصَّلاهِ ، وَالزَّکاهِ ، وَالصَّومِ ، وَالحَجِّ ، وَالوَلایَهِ ، ولَم یُنادَ بِشَیءٍ کَما نودِیَ بِالوَلایَهِ . (5)
راجع: ص 352 (أهل البیت علیهم السلام / الفصل الثامن : حقوق أهل البیت / عناوین حقوقهم / الولایه) .
.
1- .کماله (خ ل) .
2- .الأمالی للطوسی : ص 84 ح 126 ، بشاره المصطفی : ص 92 کلاهما عن جابر (بن یزید) عن الإمام الباقر عن أبیه علیهماالسلام ، تحف العقول : ص 52 من دون إسنادٍ إلی أحدٍ من أهل البیت علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 27 ص 82 ح 22 .
3- .نهج البلاغه : الخطبه 239 ، عیون الحکم والمواعظ : ص 514 ح 9352 ، بحار الأنوار : ج 26 ص 266 ح 54 .
4- .الأمالی للطوسی : ص 296 ح 582 عن جابر بن یزید الجعفی ، بحار الأنوار : ج 78 ص 183 ح 8 .
5- .الکافی : ج 2 ص 18 ح 3 عن فضیل بن یسار و ح 1 ، المحاسن : ج 1 ص 445 ح 1033 کلاهما عن أبی حمزه ، بحار الأنوار : ج 68 ص 329 ح 1 .
ص: 399
امام حسین علیه السلام :چون پیامبر خدا صلی الله علیه و آله مناسک حجّه الوداع را به پایان برد ، بر اشتر خود سوار شد و شروع به گفتن این جمله کرد : «به بهشت نمی رود ، مگر کسی که مسلمان باشد» . ابو ذر غفاری رحمه الله برخاست و گفت : ای پیامبر خدا! اسلام چیست؟ فرمود : «اسلام ، برهنه است و جامه اش پرهیزگاری است و زیورش حیا و قوامش پارسایی و جمالش دینداری و میوه اش کردار نیک . هر چیزی، بنیادی دارد و بنیاد اسلام ، دوست داشتن ما اهل بیت است» .
امام علی علیه السلام در خطبه ای که در آن از خاندان محمّد صلی الله علیه و آله سخن می گوید :آنان، تکیه گاه های اسلام و پناهگاه های امن اند . به واسطه [پایمردیِ ]ایشان، حق به جایگاه خود باز گشت و باطل از جایش برکنده شد و زبانش از بیخ، قطع گردید .
امام باقر علیه السلام :دوست داشتن ما اهل بیت ، نظام دین است .
امام باقر علیه السلام :اسلام بر پنج چیز، بنا شده است : بر نماز و زکات و روزه و حج و ولایت، و به هیچ چیزی به اندازه ولایت، فرا خوانده نشده است .
ر . ک : ص 353 (اهل بیت علیهم السلام / فصل هشتم : حقوق اهل بیت علیهم السلام / عناوین حقوق اهل بیت علیهم السلام / ولایت) .
.
ص: 400
9 / 1 2حُبُّهُم حُبُّ اللّهِ عز و جلالإمام علیّ علیه السلام :سَمِعتُ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَقولُ : أنَا سَیِّدُ وُلدِ آدَمَ ، وأنتَ یا عَلِیُّ وَالأَئِمَّهُ مِن بَعدِکَ سادَهُ اُمَّتی ، مَن أحَبَّنا فَقَد أحَبَّ اللّهَ ، ومَن أبغَضَنا فَقَد أبغَضَ اللّهَ ، ومَن والانا فَقَد والَی اللّهَ ، ومَن عادانا فَقَد عادَی اللّهَ ، ومَن أطاعَنا فَقَد أطاعَ اللّهَ ، ومَن عَصانا فَقَد عَصَی اللّهَ . (1)
الإمام الصادق علیه السلام :مَن عَرَفَ حَقَّنا وأحَبَّنا فَقَد أحَبَّ اللّهَ تَبارَکَ وتَعالی . (2)
الإمام الهادی علیه السلام فِی الزِّیارَهِ الجامِعَهِ الَّتی یُزارُ بِهَا الأَئِمَّهُ علیهم السلام :مَن والاکُم فَقَد والَی اللّهَ ، ومَن عاداکُم فَقَد عادَی اللّهَ ، ومَن أحَبَّکُم فَقَد أحَبَّ اللّهَ ، ومَن أبغَضَکُم فَقَد أبغَضَ اللّهَ . (3)
9 / 1 3حُبُّهم حُبُّ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آلهرسول اللّه صلی الله علیه و آله :أحِبُّوا اللّهَ لِما یَغذوکُم مِن نِعَمِهِ ، وأحِبّونی بِحُبِّ اللّهِ ، وأحِبّوا أهلَ بَیتی لِحُبّی . (4)
.
1- .الأمالی للصدوق : ص 563 ح 758 ، بشاره المصطفی : ص 151 کلاهما عن الأصبغ بن نباته ، بحار الأنوار : ج 27 ص 88 ح 38 ، وراجع : المناقب للکوفی : ج 2 ص 168 ح 647 .
2- .الکافی : ج 8 ص 129 ح 98 عن حفص بن غیاث ، تحف العقول : ص 357 ، تنبیه الخواطر : ج 2 ص 137 ، بحار الأنوار : ج 78 ص 226 ح 95 .
3- .تهذیب الأحکام : ج 6 ص 97 ح 177 ، وراجع : ص 217 ح 6495 من کتابنا هذا .
4- .سنن الترمذی : ج 5 ص 664 ح 3789 ، المستدرک علی الصحیحین : ج 3 ص 163 ح 4716 ، شعب الإیمان : ج 1 ص 366 ح 408 ، اُسد الغابه : ج 2 ص 18 الرقم 1165 کلّها عن ابن عبّاس ، کنز العمّال : ج 12 ص 95 ح 34150 ؛ علل الشرائع : ص 139 ح 1 عن ابن عبّاس ، بحار الأنوار : ج 27 ص 76 ح 5 نقلاً عن الأمالی للصدوق